عملکرد ملی مس در دولت سیزدهم بر بوته نقد/ ضعف اصلی ملی مس در سه سال اخیر چه بود؟

تیتر۲۰- شرکت ملی مس یکی از مهمترین مجموعه های اقتصادی در بخش صنایع معدنی است که جایگاه اول ارز آوری در صادرات صنایع معدنی را به خود اختصاص داده است.

از سویی دیگر این مجموعه پرچمدار اصلی حوزه مس است به همین دلیل عمده توسعه ها در این بخش به واسطه شرکت ملی مس انجام می شود.

حال در آستانه شروع به کار دولت چهاردهم باید عملکرد ملی مس در دولت سیزدهم را بر بوته نقد گذاشت تا نقاط مثبت و منفی آن مشخص شود. 

در خرداد ۱۴۰۱، علی رستمی سکان دار شرکت ملی مس در دولت سیزدهم شد. یکی از مهمترین برنامه های مصوب در دوره رستمی رسیدن به تولید ۱ میلیون تن کاتد طی ۵ سال پیش رو بود. البته این طرح از سوی برخی از کارشناسان مورد نقد قرار گرفت زیرا رسیدن به این حجم در ۵ سال نیازمند سرمایه گذاری بسیار است در حالی که کشور درگیر تحریم هایی است که هم ورود تکنولوژی را سخت کرده و هم سرمایه گذاران خارجی تمایل به حضور در ایران را ندارند. درنتیجه چندان نمی توان به تحقق این برنامه خوش بین بود.

در همین دوره بحث تفکیک مجموعه های ملی مس نیز مطرح شد که در اثر اجرای این طرح مجموعه ها هرکدام به صورت جزیره ای وارد فعالیت می شدند که می توانست مسیری متفاوت از رسالت اصلی شرکت ملی مس باشد. 

اما شاید اصلی ترین نقد به تغییرات مدیریتی در این مجموعه باشد. شرکت ملی مس در سه سال دولت سیزدهم سه مدیر به خود دید. پس از رستمی در پی عدم رای اعتماد مجلس به فاطمی امین، امیر خرمی شاد که رییس هیات عامل ایمیدرو را در اختیار داشت با حکمی راهی ملی مس شد. اما پس از چندی و‌ درست در هفته های آغازین سال جدید حسین مدرس خیابانی که در کارنامه خود قائم مقامی وزارت صمت و استانداری سیستان و بلوچستان را در اختیار داشت به ملی مس آمد. 

بی شک تغییرات مدیریتی آن هم در زمان کوتاه منجر به ایجاد موانعی در اجرای برنامه های توسعه ای می شود. همچنین برخی کارشناسان معتقدند که باید مدیر از دل حوزه مس و آشنا با چالش ها و مشکلات عهده دار این مسئولیت شود. درواقع تغییرات سریع مدیریتی را باید ضعف اصلی این مجموعه در سه سال اخیر دانست.

اما در ادامه مطرح شدن فساد اقتصادی در باشگاه مس رفسنجان و سکوت مدیران ملی مس از نقاط ضعفی بود که می تواند بر سهامداران نیز اثر گذار باشد.

البته در کنار مسائل یاد شده، شرکت ملی مس در بخش استخراج و تولید و فروش در دولت سیزدهم با رکورد زنی هایی همراه شد که می تواند حاکی از نقطه قوت این مجموعه باشد.

به عنوان مثال  کل استخراج شرکت ملی صنایع مس ایران در دی ماه 1402، 25 میلیون و 603 هزار تن ثبت شده که این مقدار بیشترین میزان استخراج طی یک ماه از ابتدای راه اندازی شرکت بوده است. ثبت رکورد استخراجی بر جایگاه جهانی ایران در بین تولید کنندگان و دارندگان ذخایر مسی اثر گذار است.

در حال حاضر با انجام عملیات معدنی انجام شده ایران پنجمین کشور دارای ذخیره مس در دنیا است و چهاردهمین کشور تولیدکننده کاتد مس به شمار می‌رود.