منطقه آزاد انزلی غرق در شعار مدیران/ چه خبر از بسته سرمایه گذاری منطقه آزاد انزلی؟/ زیرساخت‌های بندری مانعی برای توسعه تجارت کریدوری در حجم بالا

 تیتر ۲۰ -  مدیران منطقه آزاد انزلی در سال‌های اخیر تاکید ویژه‌ای بر توسعه تجارت به ویژه حمل و نقل دریایی داشته اند. هرچند در یک مقطع زمانی پروژه ریلی کاسپین را مهمترین عامل برای عدم تحقق اهداف حمل و نقلی خود عنوان می‌کردند. اما بعد از اینکه پروژه تکمیل شده نواقص دیگر منطقه آزاد انزلی در توسعه ترانزیت کالا نمایان شده است.

در حال حاضر این منطقه آزاد از نظر زیرساخت‌های دریایی با چالش‌هایی مواجه است. به طوری که بنادر این منطقه از عمق کافی برخوردار نیست که کشتی‌های بزرگ در کنار اسکله‌های آن پهلو بگیرند. با این وجود شاهد آن هستیم که مدیران منطقه آزاد انزلی تاکید دارند که فعال شدن کریدور شمال-جنوب به توسعه تجارت از این منطقه آزاد منجر می‌شود. اما واقعیت این است که ضعف زیرساخت‌های این منطقه آزاد خودش یکی از موانع فعال سازی کریدورشمال-جنوب است.

از طرف دیگر منطقه آزاد انزلی نتوانسته در سال‌های گذشته از همین ظرفیت موجود به خوبی استفاده کند. به طوری که بالاترین قابلیت این منطقه آزاد گردشگری شده است. در حالی که این منطقه باید به عنوان یکی از هاب های تجاری کشور عمل می‌کرد. به ویژه در مقطع کنونی که تجارت روسیه با اروپا به حداقل خود رسیده و این کشور برای اینکه بتواند کالاهای مورد نیاز خود را تأمین کند توجه ویژه‌ای به کشورهای آسیایی دارد. از طرف دیگر در حال حاضر روسیه نیاز به مواد غذایی دارد که شرکت‌های ایرانی می‌توانند بخش قبل توجهی از آن را تأمین کنند. اما چرا تاکنون این هدف محقق نشده است؟

به طور قطع بخشی از این مساله به ضعف زیرساخت‌های حمل و نقلی انزلی برمی‌گردد. برای نمونه منطقه آزاد نتوانسته ناوگان مناسب برای حمل کالاهای فاسد شدنی فراهم کند. در سال‌های اخیر منطقه آزاد می‌توانست برای اینکه رقابت پذیری بیشتری برای صادرات کالا به روسیه داشته باشد کالاهای مورد نیاز این کشور را شناسایی و سرمایه‌گذاران را برای تولید این کالاها دعوت کند. اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است! هرچند این منطقه آزاد یک سال پیش از بسته سرمایه گذاری رونمایی و ۱۰۰ فرصت سرمایه‌گذاری را معرفی کرد، اما هیچ خروجی نداشت.

این موضوع نشان می‌دهد که برنامه مدیران این منطقه آزاد بر مبنای فرصت‌ها و ظرفیت‌های آن نیست. مدیران منطقه آزاد انزلی در راستای رفع مشکلات منطقه مانند اصلاح شرایط بنادر هیچ اقدامی نکرده است. در حالی که می‌توانستند سرمایه‌گذارانی را از روسیه برای توسعه این بنادر یا خدمات ترانزیتی دعوت کنند. شاید کافی بود که مشوق‌های خاصی برای حل این مساله تعریف کنند. همان‌طوری که ایران در سال‌های گذشته سرمایه گذاری‌های گسترده‌ای در برخی از بنادر روسیه انجام داده این اتفاق می‌توانست متقابل باشد.

از طرف دیگر مدیران منطقه آزاد انزلی در راستای رفع مشکلات بنادر هنوز نتوانسته اند تعاملی را با سازمان بنادر یا حتی وزارت راه و شهرسازی داشته باشند. اما با این وجود همواره در مصاحبه‌های خود اعلام می‌کنند که فعال‌سازی کریدور شمال-جنوب می‌تواند نقش مهمی در توسعه تجارت ایران داشته باشد. در حالی که هم اکنون تجارت بین روسیه و هند به صورت گسترده انجام می‌شود و بخش عمده کالا بین این دو کشور از طریق بنادر مدیترانه انجام می‌شود. گفته می‌شود مبادله کالا بین کشور هند و روسیه از کریدور شمال- جنوب می‌تواند تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کند.

بنابراین مسأله اصلی ضعف تجارت کالا از این کریدور ضعف زیرساخت‌ها به ویژه در منطقه انزلی است. همچنین دیپلماسی مؤثری در راستای بهره گیری از این ظرفیت‌ها وجود ندارد. بنابراین در حال حاضر وزیر اقتصاد و امور دارایی در تعیین مدیر این منطقه آزاد باید با حساسیت لازم عمل کند تا از مدیرانی به کار بگیرد که رزومه قوی در بخش اجرایی داشته باشد. همچنین بتواند در دیپلماسی نقش فعالی ایفا کند تا سرمایه گذاران از روسیه و سایر کشورهای همجوار را به این منطقه آزاد بکشاند.