شیدپس چگونه دوباره برمی‌خیزد: از افت تابستانی تا بهبود پاییزی

تیتر 20- پتروشیمی پردیس، یکی از بازیگران اصلی صنعت پتروشیمی ایران، تابستان امسال با چالش جدی مواجه شد: افت ۴۴ درصدی سود خالص در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته. این کاهش محسوس، علاوه بر عوامل خارجی مانند شرایط بازار جهانی و محدودیت‌های داخلی، با تصمیمات مدیریتی و پیش‌بینی‌ شرایط نیز در ارتباط است. 

آمارهای کدال درباره عملکرد «شیدپس»، نماد پتروشیمی پردیس در بورس، طی هشت‌ماهه نخست امسال نشان می‌دهد این شرکت، در این بازه زمانی، درآمد 6.713 میلیارد تومانی از فروش محصولات و سرویس‌ها کسب کرده است. این در حالی است که فروش سال گذشته، در هشت‌ماهه منتهی به آبان‌ماه 1402، رقم 6.790 میلیارد تومان بوده و درآمد کنونی، نسبت به سال گذشته، یک درصد کاهش یافته است. 

در همین رابطه، پتروشیمی پردیس در تابستان، سود ۵.۰۷۳ میلیارد تومانی داشته که بیانگر افت 44 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته و افت 3 درصدی نسبت به فصل قبل از آن است. این شرکت، در سال مالی منتهی به شهریور 1403 نیز ۱۹.۳ همت سودسازی داشته که نسبت به سال مالی قبلی، 23 درصد کاهش را نشان می‌دهد.

اگرچه عوامل مختلفی بر افت محسوس پتروشیمی پردیس در سودسازی تاثیرگذار بوده‌ اما این مسئله، عمدتا از دو عامل کلیدی نشأت می‌گیرد.

عوامل خارجی: از قطعی گاز تا قیمت اوره 
قطعی گاز در فصول سرد سال و حتی تابستان، به چالش تکراری برای صنایع پتروشیمی تبدیل شده است. پتروشیمی‌ها به دلیل وابستگی شدید به گاز به عنوان خوراک و سوخت، با کاهش ظرفیت تولید و افزایش هزینه‌های متغیر مواجه می‌شوند. این موضوع نه ‌تنها باعث کاهش حجم تولید می‌شود، بلکه به افزایش هزینه‌های سربار می‌انجامد. نکته قابل تامل، عدم آمادگی مدیریت برای مقابله با این بحران است. نبود برنامه‌ جایگزین، مانند تامین گاز مایع یا استفاده از ذخایر استراتژیک، یکی از نقاط ضعف است.

نکته بعدی، روند نزولی قیمت اوره، به عنوان یکی از محصولات اصلی پتروشیمی پردیس در ماه‌های اخیر است. این کاهش، عمدتا ناشی از افزایش رقابت در بازارهای جهانی و کاهش تقاضا در بازارهای بزرگ مانند چین بوده است. پتروشیمی پردیس با صادرات محصولات به بازارهای بین‌المللی، تحت‌تاثیر این نوسانات قرار گرفته است. با وجود اینکه افت قیمت اوره یک عامل خارجی و غیرقابل کنترل است، اتخاذ سیاست‌های صادراتی متنوع‌تر یا ورود به بازارهای جدید می‌توانست تاثیر آن را کاهش دهد.

عوامل داخلی: از مدیریت پیش‌بینی‌ تا هزینه‌های جاری
افت سود پتروشیمی پردیس تنها به عوامل خارجی محدود نمی‌شود. در این میان، نقش تصمیمات مدیریتی و استراتژی‌های ناکارآمد نیز باید لحاظ شود.

یکی از مهم‌ترین نکات، عدم پیش‌بینی دقیق روندهای بازار و بحران‌های داخلی است. در حالی که نشانه‌های کاهش قیمت اوره، تا حدی از قبل مشخص بود، مدیریت مجموعه، اقدام شایسته‌ای برای پوشش ریسک‌ها انجام نداد. پتروشیمی پردیس می‌توانست با ورود به بازارهایی با تقاضای ثابت‌تر، کاهش قیمت در برخی بازارها را جبران کند. تمرکز بیش از حد بر تولید اوره، با توجه کمتر به محصولات جانبی یا جایگزین، انعطاف‌پذیری شرکت را کاهش می‌دهد.

افزایش هزینه‌های اداری و جاری در سال مالی گذشته نیز تاثیر نگران‌کننده‌ بر عملکرد مالی گذاشته است. این هزینه‌ها در شرایطی افزایش یافته که حاشیه سود خالص شرکت با کاهش فراوان مواجه بوده است. پرسش اینجاست که آیا تمام این هزینه‌ها توجیه اقتصادی داشته‌اند یا اینکه مدیریت کارآمدتر، با کنترل دقیق‌تر این هزینه‌ها، می‌توانست بخشی از کاهش سود را جبران کند؟

قطعی گاز در ایران نیز موضوع جدیدی برای پتروشیمی‌ها نیست. اکتفا به برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و واکنشی در مواجهه با این بحران‌ها توسط شیدپس یا سایر شرکت‌های پتروشیمی کافی نیست. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پایدارتر، مانند فناوری‌‌های کم‌مصرف گاز، وابستگی به منابع خارجی را کاهش می‌دهد.

پیامدهای کاهش سود
افت سود پتروشیمی پردیس تنها محدود به ارقام مالی نیست؛ این کاهش پیامدهای مهم‌تری را نیز در پی دارد. در صورت تداوم کاهش سودآوری، سهامداران تمایل کمتری به نگهداری یا خرید سهام خواهند داشت و این امر، ارزش بازار شرکت را کاهش و سرمایه‌گذاران را به سمت گزینه‌های جایگزین سوق می‌دهد.

سود خالص پایین‌تر به معنای کاهش توان شرکت برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه‌محور است و در آینده، شرکت را به خطر می‌اندازد؛ به‌ویژه در بازارهایی که رقابت بین‌المللی در آن، گسترده‌تر می‌شود. همچنین کاهش تولید، علاوه بر تاثیر مالی، پیامدهای اجتماعی مانند کاهش اشتغال و فشار برای تامین مواد اولیه برای سایر صنایع را نیز به دنبال دارد.

از افت به بهبود: چه باید کرد؟
پتروشیمی پردیس با فاصله گرفتن از تمرکز زیاد بر تولید اوره، می‌تواند به سمت تولید محصولات متنوع‌تر حرکت کند. همچنین ورود به بازارهای جدید، مانند آفریقا یا آمریکای لاتین، با توجه به روابط اقتصادی و سیاسی مثبت ایران با اغلب این کشورها، ریسک‌ ناشی از کاهش تقاضا در بازارهای سنتی را می‌کاهد. البته بدیهی است این موارد به تحریم‌ها و مبادلات مالی وابسته است. 

راهکار دیگر اینکه برای مقابله با بحران گاز، این شرکت باید به سمت فناوری‌های کم‌مصرف حرکت کند. ضمن اینکه ایجاد ذخایر استراتژیک یا قراردادهای بلندمدت تامین گاز، از توقف تولید جلوگیری می‌کند. علاوه برا ینها، کنترل دقیق‌تر هزینه‌های جاری، نه تنها به بهبود سودآوری کمک می‌کند، بلکه اعتماد سهامداران را افزایش می‌دهد.

افت ۴۴ درصدی سود پتروشیمی پردیس در تابستان، زنگ خطر جدی برای این شرکت و سایر فعالان صنعت است. این کاهش سود، بازنگری در تصمیمات مدیریتی، پیش‌بینی دقیق‌تر روندهای بازار و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پایدار را ضروری می‌سازد. همچنین واکنش مناسب به عوامل خارج از کنترل، تمایز ویژه‌ای در عملکرد مالی شرکت ایجاد می‌کند. در این میان، راهبردهای بلندمدت و مدیریت ریسک، کلید موفقیت در بازار پرنوسان پتروشیمی است.

با این همه، تعدیل سنواتی سود سال مالی گذشته با اصلاح نرخ گاز در سال قبل که به افزایش قابل توجه سود منجر شد و نیز گزارش مجمع عمومی سالانه شرکت در آذرماه امسال، بیانگر بهبود شاخص‌هاست. طبق گزارش مجمع عمومی، رشد ۲۱ درصدی فروش، رشد ۴ درصدی سود ناخالص و رکورد صادرات اوره، از دستاوردهای پتروشیمی پردیس در سال مالی ۱۴۰۳ حکایت دارد. این امر، بدین معناست که حال و روز نه چندان خوش شیدپس در گرمای تابستان، در سرمای پاییز، رو به امیدواری و بهبود است.