افق کوروش در مدار جهانی/ «افق» ِ ایران دیگر کافی نیست؛ «کوروش» به جهان چشم دوخته است!

تیتر 20- در اقتصاد کشورهایی مانند ایران که درآمد آنها طی دهه‌ها، بر منابع زیرزمینی و صادرات نفت خام استوار بوده، تلاش یک برند موفق و معتبر برای قرار گرفتن در زمره «شرکت‌های برتر دنیا»، بیشتر به رؤیا شباهت دارد تا واقعیت. با این حال، افق کوروش، پیشتاز صنعت خرده‌فروشی ایران، هدف‌گذاری خود را بر مزیت‌های رقابتی در این صنعت مدرن و آینده‌دار قرار داده: ورود به جمع ۲۵۰ شرکت برتر دنیا! 

در بین غبار تردیدها و فشارهای اقتصادی داخلی، برند وابسته به گروه صنعتی گلرنگ، به تثبیت جایگاهش در بازار داخلی قانع نیست و سودای جهانی‌شدن دارد. این هدف جسورانه و بلندپروازانه، نماد گذار به اقتصاد پویا، نوآورانه و مبتنی بر ارزش‌آفرینی در زنجیره تأمین است.

پیشتازی در داخل، به سوی جهانی شدن
در صنعت خرده‌فروشی ایران، که سال‌های سال تحت ‌سیطره بازیگران سنتی، ساختارهای ناکارآمد توزیع و رفتار مصرف‌کننده پیش‌بینی‌ناپذیر قرار داشته، برندهایی نظیر افق کوروش، نقش مهمی در حرفه‌ای‌سازی و ارتقای استانداردهای بازار ایفا کرده‌اند. این شرکت با اتکا بر فناوری، لجستیک درون‌سازمانی، مدل انبار مرکزی و یکپارچگی زنجیره تأمین، سهم عمده‌ای از بازار کالاهای تندمصرف (FMCG) را کسب کرده است. 

اواخر اسفندماه 1403، با افتتاح هزارمین فروشگاه طی یک سال، افق کوروش، رکورد بی‌سابقه‌ای را ثبت کرد و اکنون با بیش از ۴۴۰۰ شعبه در ۷۰۶ شهر، لیدر صنعت خرده‌فروشی در مقیاس ملی است. این فروشگاه، در بیست‌وهفتمین  رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران (IMI-100) در بهمن‌ماه سال گذشته نیز بر مبنای عملکرد سال مالی 1402، رتبه 22 را کسب کرد و ضمن رقابت تنگاتنگ با غول‌های نفت‌وگاز، پتروشیمی، بانک و خودرو، پیشتاز شرکت‌های فعال در حوزه خرده‌فروشی شد.

هرچند حضور چشمگیر در بازار داخلی، شرط کافی برای موفقیت در بازار جهانی نیست، اما آنچه افق کوروش را متمایز می‌سازد، جسارت در تدوین هدف کیفی و بین‌المللی برای حضور در جمع 250‌تایی‌های دنیاست.

گزارش دیلویت از رده‌بندی جهانی
برخلاف تصور سنتی که خرده‌فروشی را به فروشگاه و قفسه کالا محدود می‌کند، این صنعت، امروزه یکی از پیچیده‌ترین و پویاترین صنایع و به تعبیر دیگر، موتور پنهان اقتصاد جهانی است. از کاربرد فناوری‌های هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های‌ مصرف‌کنندگان گرفته تا زنجیره‌ تأمین یکپارچه، فروش آنلاین، پرداخت دیجیتال و مدیریت لجستیک آنی، نشانه‌هایی فراتر از فروش کالا به مشتریان هستند.

در گزارش شرکت معتبر دیلویت«Global Powers of Retailing 2023» ، فهرستی از ۲۵۰ خرده‌فروشی برتر جهان طبق داده‌های سال مالی ۲۰۲۱ ارائه شده است. طبق این گزارش، شرکت‌هایی مانند وال‌مارت، آمازون،Costco  و Schwarz Group در صدر قرار دارند. برای قرارگیری در این فهرست، شرکت‌ها باید درآمد خرده‌فروشی سالانه‌ حدود ۴.۵ میلیارد دلار یا بیشتر داشته باشند. به ‌طور میانگین، درآمد خرده‌فروشی شرکت‌های این فهرست، حدود ۲۲.۶ میلیارد دلار بوده است. در این فضا، برندهای معتبر در زمره ۲۵۰ شرکت برتر دنیا بر اساس شاخص‌هایی چون درآمد، سودآوری، ارزش بازار و دارایی‌ها سنجیده می‌شوند.

اگرچه افق کوروش، فاصله معناداری تا این سطح دارد، اما مسیر رشد و حجم سهم بازار آن، از پتانسیل‌های جدی حکایت می‌کند. این شرکت، تنها طی یک دهه، در سطح ملی با بازیگران قدیمی رقابت کرده و به مدل فروشگاه‌داری مدرن دست یافته است. گام بعدی، تنوع‌بخشی به سبد درآمد، ورود به بازارهای منطقه‌ای و به‌ تدریج، گسترش برند در زیست‌بوم بین‌المللی خرده‌فروشی است.

مدل‌های موفق، بازارهای همسایه
هدف‌گذاری بین‌المللی برای شرکتی از دل اقتصاد ایران، با پیچیدگی‌های ژئوپلیتیک، تحریم‌ها، محدودیت‌های تراکنش‌های بانکی و چالش‌های مالکیت فکری، بسیار بلندپروازانه است. اما برخی مدل‌های جهانی نشان می‌دهد این مسیر، ولو دشوار، امکان‌پذیر است.

برای مثال، برندهای خرده‌فروشی از ترکیه، هند، امارات یا حتی آفریقا، توانسته‌اند با تمرکز بر بازارهای منطقه‌ای، دیجیتالی‌سازی، ایجاد برندهای خصوصی و انعقاد مشارکت‌های استراتژیک، مسیر خود را به سوی فهرست شرکت‌های برتر هموار کنند. افق کوروش نیز با بهره‌گیری از تجربه بازار داخلی، ظرفیت لجستیک گسترده و شناخت دقیق از رفتار مصرف‌کننده ایرانی می‌تواند به بازارهای همسایه نظیر عراق، افغانستان، آسیای میانه و حتی روسیه چشم بدوزد.

تلاش برای ورود به بازی پیچیده بزرگان اقتصاد جهان، جایی که شرکت‌ها علاوه بر تأمین‌کننده کالا، شکل‌دهنده سبک زندگی، الگوهای مصرف و حتی سیاست‌های زیست‌محیطی هستند، نشان می‌دهد این فروشگاه نیز علاوه بر اینکه پیشوند «افق» را در نام خود یدک می‌کشد، در عمل نیز به دنبال افق‌های دوردست اما دست‌یافتنی است. 

هدف‌گذاری واقعی یا انگیزشی: موانع کدامند؟
هدف‌گذاری برای قرار گرفتن در بین 250 شرکت برتر دنیا را می‌توان در سطح تأثیرگذاری آن تعریف کرد. برندهای برتر، بازیگرانی هستند که در کنار عملکرد اقتصادی قوی، نفوذ رسانه‌ای، فرهنگی و... دارند. آنها بر تصمیم‌گیری‌های کلان بازار تأثیر می‌گذارند و نوآوری را در سطح کلان هدایت می‌کنند. از این منظر، نگاه افق کوروش، تلاش هوشمندانه برای تعریف جایگاهی است که در آن، یک شرکت ایرانی، تصویر اقتصاد ایران را به ‌جای «صادرکننده نفت»، به‌ عنوان «توسعه‌دهنده خرده‌فروشی مدرن» بازتعریف کند.

البته ورود به این فهرست، نیازمند عبور از موانع بزرگ مانند محدودیت‌های بین‌المللی، عدم دسترسی به بازار سرمایه جهانی، تحریم‌ها، نبود زیرساخت لجستیکی صادراتی و رقابت نابرابر با برندهای چندملیتی است. با این حال، افق کوروش نشان داده قادر به حرکت در محیط پرچالش، فراتر از استانداردهای معمول ایران است.

حضور موفق در فضای فروش آنلاین، گسترش چشمگیر شعب، کاربرد فناوری برای مدیریت زنجیره تأمین و ارتقای سطح بهره‌وری در فروشگاه‌ها، با وجود تنگناهای اقتصادی، نشان می‌دهد هدف‌گذاری شرکت، بر پایه توانمندی واقعی است نه شعارهای انگیزشی.

تأثیر بر اقتصاد ملی و برندینگ ایران
اگر افق کوروش حتی به نیمه‌راه هدف خود نزدیک شود، چند اتفاق مهم در سطح ملی رقم می‌زند.: اول وجود الگوی موفق شرکت خصوصی با توان مقیاس‌پذیری بین‌المللی در ایران، دوم انتقال استانداردهای جهانی به صنعت خرده‌فروشی کشور و ارتقای سطح کیفیت مصرف داخلی و سوم خلق یک برند و هویت ایرانی ورای صنعت انرژی در اقتصاد جهانی.

از منظر برندینگ نیز ورود به این عرصه‌، آن را از یک برند فروشگاهی به نماد پیشرفت ملی تبدیل می‌کند. در اقتصاد ایران که بیشتر برندهای آن محدود به مرزهای داخلی‌اند، خلق برند با پتانسیل جهانی، از‌ یکسو جریان‌ساز اعتماد به توان داخلی است و از سوی دیگر، چشم‌انداز حضور مؤثر در بازارهای بین‌المللی را ترسیم می‌کند.

تلاش افق کوروش برای جهانی‌شدن، تنها یک جاه‌طلبی شرکتی نیست، بلکه نمونه‌ای از بلوغ تدریجی صنعت خرده‌فروشی در ایران است. در شرایطی که بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی داخلی صرفاً به حفظ وضع موجود رضایت داده‌اند، این هدف‌گذاری‌ می‌تواند الهام‌بخش باشد؛ مشروط بر آنکه با برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری هدفمند و نگاه واقع‌گرایانه همراه شود.

افق‌های تازه، پیش ‌روی افق کوروش
حرکت به سمت باشگاه ۲۵۰تایی‌ها در بین برندهای برتر دنیا، الزاماً به معنای رقابت با غول‌هایی چون وال‌مارت نیست، بلکه نیازمند ایجاد مزیت رقابتی در بازارهای خاص، گسترش نفوذ منطقه‌ای و مهم‌تر از همه، پایبندی به نظم سازمانی و حکمرانی داده‌محور است. افق کوروش، با عبور از شعار و تبدیل راهبرد به عمل، یکی از گزینه‌های ورود ایران به نقشه جهانی خرده‌فروشی خواهد بود.

با این توصیف، گام نهادن این برند معتبر خرده‌فروشی در مسیر برترین‌ها را می‌توان «جهانی اندیشیدن در اقتصاد محدود» دانست. در حالی که بیشتر بنگاه‌های اقتصادی ایران، همچنان بر فروش نفت، صادرات مواد خام و حداکثر، توسعه منطقه‌ای، تمرکز دارند، این شرکت با عبور از مرزهای سنتی، در پی ترسیم تصویر تازه از برند ایرانی و قدرت اقتصادی نرم است. این نگاه استراتژیک، با وجود موانع جدی پیش‌رو، بی‌تردید آغازگر عصر جدید در اقتصاد ایران است؛ عصری که برندهای بومی، جرأت جهانی شدن دارند.