کارنامه درخشان در آستانه مجمع / ملت چگونه موتور درآمدزایی خود را گرم نگه داشته؟  

تیتر20 - درآمدهای موضوع عملیات به مثابه دیوار باربر برای یک بانک عمل می‌کند. به طور خاص تر، این معیاری برای سنجش عملکرد بانک در نظام درآمدهای مبتنی بر عملیات، در بورس محسوب می‌شود؛ جایی که داده‌ها زبان می‌گشایند تا درآمدهای مبتنی بر تسهیلات اعطایی، سپرده گذاری، اوراق بدهی، سرمایه‌گذاری و کارمزد یک بانک به رخ سایرین کشیده شوند. 

گزارش فعالیت ماهانه ملت با نماد «وبملت» نشان می‌دهد که این بانک بورسی، با بیش از ۴۰ همت درآمد مبتنی بر عملیات در ۲ ماهه ابتدای ۱۴۰۴ با قدرت بر صدر نشسته است. 

میزان درآمدهای موضوع فعالیت‌های این بانک، در ۲ ماه ابتدای سال (به تفکیک) به بیش از ۱۷ همت و بیش از ۲۲ همت می‌رسید. 

همانطور که از نظام بانکی ایران انتظار می‌رود، درآمد تسهیلات اعطایی اصلی‌ترین منبع درآمدی است. بانک ملت با عملکردی مناسب و با تکیه بر کارکردهای استقراض بخشِ مرابحه و تجهیز منابع ارزان قیمت خود، به رقابت با سایر بانک‌های بورسی و نظام بانکی پرداخته است. 

منبع کلیدی دیگر در درآمدهای عملیاتی وبملت، هزینه‌های ارائه خدمات (کارمزد) است که به واسطه تجهیز منابع ارائه تسهیلات و سایر ردیف‌های جذب منابع، در دل سازوکارهای تولید و فروش تحکیم شده است. 

مهم‌ترین درآمدهای عملیاتی ملت به عنوان بزرگ‌ترین بانک بورسی (بر حسب ارزش بازار) به طرز شگفت‌انگیزی بالاتر از بانک‌های دارای سهم بالا از ارزش معاملات بازار سرمایه است. 

برای نمونه درآمد ناشی از تسهیلات اعطایی دومین بانک بزرگ بورسی (بر حسب ارزش بازار) حدود نیمی از درآمد وبملت است. در همین حال، درآمدهای ناشی از کارمزد همین بانک، حدود ۴۰ درصد ملت است. 

تحلیل جزئی‌تر ترکیب درآمدهای عملیاتی بانک ملت
بانک ملت در دو ماهه نخست سال جاری، با حفظ جایگاه برتر خود در نظام بانکی، ترکیبی متوازن از درآمدهای عملیاتی را به نمایش گذاشته است. 
این ترکیب درآمدی، هم بیانگر «استراتژی هوشمندانه» این بانک در مدیریت منابع و هم نشان دهنده توانایی آن در بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های درآمدزایی در چارچوب مقررات بانک مرکزی است. 

در تحلیل ساختار درآمدی بانک ملت، می‌توان مشاهده کرد که تسهیلات اعطایی همچنان به عنوان ستون اصلی درآمدهای عملیاتی عمل می‌کند. 
این موضوع با توجه به ماهیت نظام بانکی ایران که مبتنی بر واسطه‌گری مالی است، به طور کامل منطقی به نظر می‌رسد. 

بانک ملت با بهره‌گیری از شبکه گسترده شعب و سبد متنوع تسهیلاتی، توانسته است سهم قابل توجهی از بازار تسهیلات را به خود اختصاص دهد. 
نکته حائز اهمیت در این بخش، تنوع در اعطای تسهیلات اعم از مرابحه، مشارکت مدنی و قراردادهای اسلامی است که به بانک امکان داده تا در شرایط مختلف اقتصادی، انعطاف‌پذیری لازم را داشته باشد. 

در کنار درآمد تسهیلاتی، درآمد کارمزد به عنوان دومین منبع مهم درآمدی بانک ملت خودنمایی می‌کند. این درآمد که به طور عمده از طریق خدمات بانکداری الکترونیک، کارت‌های بانکی، خدمات اعتباری و سایر خدمات کارمزدی حاصل می‌شود، نشان‌دهنده حرکت هوشمندانه بانک به سمت درآمدهای غیرمتکی به تسهیلات است. 
رشد این بخش در مقایسه با سال‌های گذشته، بیانگر موفقیت بانک در توسعه خدمات مالی نوین و کاهش وابستگی به درآمدهای متعارف است. 

سپرده‌گذاری، اوراق بدهی و سرمایه‌گذاری
اگرچه سهم درآمدهای ناشی از سپرده‌گذاری، اوراق بدهی و سرمایه‌گذاری در مقایسه با درآمد تسهیلاتی و کارمزد از وزن کمتری برخوردار است اما این سه رکن در چارچوب راهبرد جامع مالی بانک از جایگاه راهبردی برخوردار هستند. 

درآمد سپرده‌گذاری که به طور عمده از طریق مدیریت هوشمند منابع و به کارگیری سازوکارهای اسلامی همچون سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار محقق می‌شود، اگرچه سهمی کمتر در ترکیب درآمدی دارد، اما به عنوان ضریب اطمینان نقدینگی بانک عمل می‌نماید. 

در بخش اوراق بدهی، بانک ملت با بهره‌گیری از ابزارهای نوین مالی اسلامی نظیر صکوک، نه تنها به تنوع‌بخشی منابع درآمدی پرداخته، بلکه در توسعه و تعمیق بازار سرمایه اسلامی نیز پیشگام است. 

این رویکرد هوشمندانه ضمن تقویت جایگاه بانک در بازارهای مالی، امکان مدیریت کارآمد ریسک‌های نقدینگی را نیز فراهم ساخته است. 

نکته قابل توجه، عملکرد مطلوب بانک در حوزه درآمدهای سرمایه‌گذاری است که با وجود سهم محدود در ترکیب کلی درآمدها، نشان‌دهنده سیاست دقیق بانک در تخصیص بهینه منابع مازاد، به فرصت‌های سودآور سرمایه‌گذاری است. 

این امر بیانگر بلوغ نظام مدیریت دارایی‌های بانک در ایجاد توازن بین بازدهی و ریسک‌پذیری محتاطانه است. 

دورنمای آتی
ترکیب درآمدهای عملیاتی بانک ملت در دو ماهه نخست سال جاری، تصویری روشن از یک مدل درآمدی متوازن و پایدار را به نمایش می‌گذارد. 
این مدل که بر سه پایه اصلی تسهیلات اعطایی (به عنوان موتور محرکه)، درآمدهای کارمزدی (در نقش پیشران نوآوری) و سایر درآمدهای عملیاتی شامل سپرده‌گذاری، اوراق بدهی و سرمایه‌گذاری (به عنوان عوامل تکمیلی) استوار است، می‌تواند به عنوان الگویی موفق برای صنعت بانکداری کشور مورد توجه قرار گیرد. 

در افق پیش‌رو، انتظار می‌رود بانک ملت با تکیه بر مزیت‌های رقابتی خود، از یکسو به تحکیم جایگاه درآمدهای غیرتسهیلاتی از طریق توسعه خدمات مالی دیجیتال پرداخته و از سوی دیگر با بهینه‌سازی ترکیب دارایی‌های مالی، سهم درآمدهای سرمایه‌گذاری را در چارچوب مدیریت محافظه‌کارانه ریسک ارتقاء بخشد. 

آنچه در عملکرد این بانک شایان توجه است، توانایی خلق ارزش افزوده از تمامی ظرفیت‌های درآمدزایی در چارچوب مقررات بانک مرکزی و اصول حکمرانی خوب مالی است که می‌تواند سرمشق سایر نهادهای مالی کشور قرار گیرد.