تکیه بر سود پایدار یا تزریق مالی؟ / آیا بیمه تجارت نو در مسیر سودآوری پایدار قرار دارد؟

تیتر20 - بیمه تجارت نو در میان شرکت های نوظهور صنعت بیمه ایران شناخته می شود؛ شرکتی که از بدو تاسیس با حمایت مجموعه ای از سهامداران قدرتمند وارد میدان شد و امروز در بازار سرمایه ایران جایگاهی تثبیت شده یافته است. در شرایطی که بسیاری از شرکت های بیمه ای درگیر چالش های ساختاری مانند زیان دهی عملیاتی، پرتفوی نامتوازن و ضعف نظارتی هستند، بیمه تجارت نو توانسته با اصلاح بخشی از ساختار مالی و تغییر رویکرد مدیریتی، به سودآوری برسد و جایگاهی متفاوت برای خود رقم بزند. 

یکی از موضوعات مهم در بررسی این شرکت، نقش سهامداران بانکی آن یعنی بانک تجارت و پست بانک ایران است که به عنوان پشتوانه مالی و اعتباری، هم در تامین سرمایه اولیه و هم در حفظ ثبات عملیاتی شرکت نقش کلیدی ایفا کرده اند. پرسش تیتر 20 اما اینجا است که آیا این سودآوری حاصل تغییرات واقعی در عملکرد بیمه ای شرکت است یا بیشتر به واسطه شرایط سرمایه گذاری و حمایت سهامداران بانکی رقم خورده است؟

سود واقعی یا ساختگی، ریشه های سودآوری
گزارش های منتشر شده در سامانه کدال نشان می دهد بیمه تجارت نو در 9 ماهه سال 1403 توانست سود خالصی معادل 1.738 میلیارد ریال ثبت کند که به معنای 290 ریال سود به ازای هر سهم است. اگرچه براساس اطلاعات منتشر شده در کدال «بنو» درآمد حق بیمه صادر شده این واحد تجاری تا پایان 5 ماهه منتهی به مرداد سال 1404 به رقم 2284 میلیارد تومان رسیده است که مقایسه این رقم با درآمد حق بیمه تولیدی محقق شده در دوره مشابه سال مالی قبل از کاهش 37 درصدی آن حکایت دارد.

 اما در مجموع از کل حق بیمه 5 ماهه منتهی به مرداد 632 میلیارد تومان یعنی حدود 28 درصد در ماه مرداد محقق شده است. این رقم در مقایسه با زیان عملیاتی سال های قبل، نشان دهنده تغییر جدی در روند عملکرد شرکت است.

 بررسی دقیق تر نشان می دهد بخش مهمی از این سود ناشی از پرتفوی بیمه ای و خروج تدریجی از رشته های پرریسکی مانند شخص ثالث بوده و در مقابل تمرکز بیشتری در رشته های سودآور همچون بیمه های زندگی و درمان تکمیلی شکل گرفته است. با این حال بخش دیگری از سودآوری شرکت به دلیل درآمدهای ناشی از سرمایه گذاری ها است، سرمایه گذاری هایی که به طور عمده تحت تاثیر شرایط بازار سرمایه و حمایت سهامداران عمده به ویژه بانک ها بوده است. درنتیجه اگرچه روند سوددهی شرکت واقعی به نظر می رسد اما نمی توان سهم متغیرهای بیرونی همچون بازار سرمایه یا پشتوانه بانکی را در پایداری این سود نادیده گرفت.

بازار سرمایه، کدال و واقعیت های عملکردی
 نماد «بنو» در بورس تهران در ماه های اخیر با نوساناتی همراه بوده است. نوسان هایی که نه تنها به شرایط کلی بازار سرمایه بلکه به انتظارات سهامداران از آینده سودآوری شرکت نیز مرتبط است. 

گزارش های کدال شفافیت قابل قبولی از وضعیت مالی شرکت ارائه می دهد: رشد درآمد حق بیمه، افزایش ذخایر فنی و بهبود نسبت های مالی نشان می دهد شرکت در حال فاصله گرفتن از وضعیت بحرانی گذشته است. اما در عین حال به نظر می رسد بخشی از این بهبود ناشی از افزایش ارزش پرتفوی سرمایه گذاری است و تا زمانی که سودآوری عملیاتی شرکت (یعنی سود ناشی از فعالیت های بیمه ای و نه فقط درآمدهای سرمایه گذاری) به سطحی پایدار و قابل اتکا نرسد، نمی توان از پایداری سود با قاطعیت سخن گفت. این نکته به ویژه در مقایسه با سایر شرکت های بیمه ای که فاقد پشتوانه بانکی هستند اهمیت بیشتری پیدا می کند، چراکه بیمه تجارت نو در شرایطی رشد کرده که بخش مهمی از بار مالی آن بر دوش سهامداران بانکی بوده است. 

نقش سهامداران بانکی؛ پشتوانه یا چالش پایداری سود؟
یکی از ویژگی‌های متمایز بیمه تجارت‌نو حضور بانک‌ها در ترکیب سهامداری آن است. بانک تجارت و پست‌بانک ایران از سهامداران اصلی این شرکت محسوب می‌شوند. این ترکیب مالکیتی مزایا و معایب خاص خود را دارد. از یک‌سو، حضور سهامداران بانکی به معنای دسترسی بهتر شرکت به منابع مالی و اعتباری است؛ پشتوانه‌ای که می‌تواند در توسعه فعالیت‌ها، افزایش توان سرمایه‌گذاری و حتی جبران ریسک‌های پرتفوی کمک‌کننده باشد.

از سوی دیگر، تجربه صنعت بیمه ایران نشان داده حضور بانک‌ها در ترکیب سهامداری بیمه‌ها گاهی منجر به انحراف از مأموریت اصلی شرکت‌های بیمه‌ای و تمرکز بیش از حد بر فعالیت‌های سرمایه‌گذاری به جای بیمه‌گری شده است. بنابراین پرسش انتقادی این است که آیا سودآوری فعلی تجارت‌نو حاصل  اصلاحات واقعی در عملیات بیمه‌ای است یا بیشتر نتیجه تزریق منابع مالی و حمایت‌های پنهان سهامداران بانکی؟ پاسخ به این سؤال اهمیت زیادی دارد، چراکه سود پایدار تنها زمانی معنا دارد که از دل فعالیت بیمه‌گری بیرون بیاید و نه فقط با کمک‌های بیرونی.

پایداری بدون پشتوانه مالی ؟
بیمه تجارت‌نو در سال‌های اخیر توانسته با تغییر رویکرد مدیریتی و اصلاح پرتفوی بیمه‌ای خود، از زیان عملیاتی فاصله بگیرد و به سودآوری برسد. گزارش‌های کدال نشان می‌دهد این شرکت بخشی از سود خود را از محل فعالیت‌های بیمه‌ای واقعی کسب کرده و بخشی نیز ناشی از درآمدهای سرمایه‌گذاری و حمایت سهامداران بانکی است. اگرچه حضور بانک‌ها در ترکیب سهامداری این شرکت، ثبات مالی و پشتوانه‌ای قابل اتکا ایجاد کرده، اما پرسش اصلی همچنان باقی است: آیا این سودآوری می‌تواند بدون پشتوانه بانکی نیز پایدار باشد؟ پاسخ به این سؤال در آینده و با نحوه مدیریت پرتفوی بیمه‌ای شرکت روشن‌تر خواهد شد.

 بنابراین می‌توان گفت بیمه تجارت‌نو اکنون در نقطه‌ای ایستاده است که مسیر آینده‌اش به کیفیت مدیریت ریسک، اصلاحات واقعی در عملیات بیمه‌گری و میزان وابستگی به حمایت سهامداران بانکی گره خورده است؛ مسیری که اگر درست پیموده شود می‌تواند این شرکت را به یکی از بازیگران اصلی و سودآور پایدار صنعت بیمه ایران تبدیل کند.