بازی خاورمیانه در زمین غول‌های عمر! / آیا بیمه خاورمیانه ریسک تک‌محصولی را نادیده گرفته است؟

تیتر20 - شرکت بیمه خاورمیانه در حالی به یکی از بازیگران مهم بازار بیمه‌های عمر تبدیل شده که برخلاف بسیاری از رقبای قدرتمندش، نه به شبکه بانکی متکی است و نه از پشتوانه سهامدار دولتی یا شبه‌دولتی استفاده می‌کند. اگرچه بانک خاورمیانه سهم 20 درصدی در شرکت بیمه خاورمیانه دارد اما این به معنای زیرمجموعه بودن و کنترل کامل نیست و اکثریت شرکت در اختیار مجموعه‌ای از شرکت‌ها، افراد و بخش قابل توجهی از سهام در «سهم شناور» قرار دارد.

اما شرکت بیمه خاورمیانه چطور توانسته در زمین غول‌های بیمه عمر بازی دقیقی داشته باشد، در حالی که بخش قابل‌توجهی از بازیگران اصلی صنعت بیمه ایران، به‌ویژه در حوزه بیمه‌های عمر، بر شانه‌ بانک‌ها ایستاده‌اند؟

بیمه خاورمیانه از ابتدا خارج از این مدار شکل گرفت و توسعه یافت. امروز، در شرایطی که بازار بیمه با نوسانات اقتصادی، تغییرات مقرراتی و رقابت سنگین بر سر بیمه‌های عمر روبه‌روست، استقلال بیمه خاورمیانه تبدیل به یک مزیت رقابتی شده است؛ مزیتی که به شرکت اجازه داده پرتفوی‌اش را بدون تحمیل سیاست‌های بازاریابی بانکی، براساس تحلیل‌های اکچوئری و رفتار واقعی مشتری شکل دهد.

تخصصی‌سازی و مدیریت ریسک هوشمندانه برگ برنده خاورمیانه

اگرچه بیمه خاورمیانه بزرگ‌ترین شرکت بیمه عمر ایران نیست، اما به‌واسطه تمرکز تخصصی بر این حوزه و ساختار مدیریتی منسجم، در سال‌های اخیر به یکی از بازیگران مهم این بازار تبدیل شده است. بیمه‌های عمر به ذات ماهیتی بلندمدت، پرریسک و پیچیده دارند؛ ریسک‌های آکچوئری، نوسان نرخ سود، تغییر الگوهای جمعیتی و تغییرات اقتصاد کلان ازجمله عواملی هستند که سودآوری و پایداری این رشته را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

در چنین فضایی، توانگری مالی بیمه‌گر نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. بیمه خاورمیانه با سطح توانگری مطلوب و ترازنامه‌ای متکی بر ذخایر فنی واقعی، نشان داده که می‌تواند تعهدات بلندمدت خود را با اتکا بر اصول حرفه‌ای مدیریت ریسک اداره کند. این وضعیت در بازاری که برخی شرکت‌ها با چالش ذخایر ناکافی یا عدم تطابق تعهدات بلندمدت با بازدهی دارایی‌ها روبه‌رو هستند، یک نقطه تمایز مهم محسوب می‌شود.

در کنار توانگری، مدل کسب‌وکار این شرکت نیز بر «درآمد پایدار» استوار است؛ چراکه بیمه‌های عمر جریان نقدی بلندمدت ایجاد می‌کنند و برخلاف رشته‌های خسارت‌محور، نوسان شدید در نسبت خسارت ندارند. همین امر به شرکت اجازه داده حاشیه سود باثبات‌تری نسبت به برخی شرکت‌های رقیب حفظ کند و بدون وابستگی به فروش‌های مقطعی یا پرتفوی‌های پرنوسان، مسیر توسعه متعادلی را دنبال کند.

موقعیت بیمه خاورمیانه در مصاف با رقبا

بازار بیمه عمر در ایران دست‌کم چند بازیگر مسلط دارد: بیمه پاسارگاد، بیمه ایران، بیمه آسیا و تا حدی شرکت‌های بانکی‌محور که به‌واسطه نفوذ شبکه بانکی پرتفوی‌های بزرگی جذب می‌کنند. در چنین بازاری، بیمه خاورمیانه نه به لحاظ حجم پرتفوی و نه از نظر شبکه فروش، در اندازه‌ این غول‌ها نیست؛ اما نقطه تمایز آن کیفیت پرتفوی و پایداری آن است.

پرتفوی عمر بیمه خاورمیانه، که ستون اصلی کسب‌وکار شرکت را تشکیل می‌دهد، با اتکا بر شبکه فروش حرفه‌ای، محاسبات دقیق اکچوئری و مدل‌های نوین بیمه‌گری توسعه یافته است. برخلاف برخی رقبا که رشد سریع اما ناپایدار داشته‌اند، خاورمیانه تلاش کرده روندی پیوسته، کنترل‌شده و قابل دفاع ارائه دهد.

یکی از نقاط قوت شرکت نیز این است که درگیر سیاست‌های بازاریابی بانک‌محور، مثل فروش اجباری بیمه‌نامه عمر به مشتریان بانکی، نیست. این موضوع به شرکت کمک کرده مشتریان واقعی‌تری جذب کند و پرتفویی از بیمه‌گذاران بیافریند که تصمیم‌شان بر اساس نیاز و شناخت بوده، نه اجبار یا توصیه بانکی.

ریسک تک‌محصولی؛ چالشی که نمی‌توان نادیده گرفت

در کنار تمام مزیت‌ها، بیمه خاورمیانه یک نقطه آسیب اساسی دارد؛ تمرکز بسیار بالا بر بیمه‌های عمر.

این تمرکز اگرچه مزایای تخصصی و هویتی ایجاد کرده، اما در بازاری با نوسان اقتصادی بالا، می‌تواند به یک ریسک استراتژیک تبدیل شود. کاهش قدرت خرید خانوارها، رشد نرخ بهره، تغییر انتظارات تورمی و حتی موج‌های ناگهانی بی‌اعتمادی به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، می‌تواند روی فروش بیمه‌های عمر تأثیر مستقیم بگذارد.

مدیریت ریسک در بیمه عمر، تنها یک مفهوم فنی در سطح اکچوئری نیست؛ بلکه یک «رویکرد مدیریتی» است که باید در تمام فرآیندهای شرکت جریان داشته باشد. بیمه خاورمیانه در سال‌های اخیر تلاش کرده میان تعهدات بلندمدت بیمه‌ای و سبد دارایی‌های سرمایه‌گذاری‌شده، تطابق نسبی ایجاد کند. این تطابق، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت در صنعت بیمه عمر است و نقشی کلیدی در توانگری مالی شرکت دارد.

بیمه خاورمیانه نمونه‌ای متفاوت در صنعت بیمه ایران است؛ با این‌حال، مسیر پیش‌روی آن خالی از چالش نیست. ریسک تک‌محصولی بودن، فشارهای ناشی از رکود اقتصادی و محدودیت‌های تنوع پرتفوی، همگی عواملی‌اند که اگر به‌درستی مدیریت نشوند، می‌توانند پایداری رشد شرکت را تحت‌تأثیر قرار دهند.

اما اگر بیمه خاورمیانه بتواند میان تخصصی‌بودن و تنوع‌بخشی، میان استقلال و توسعه شبکه و میان سودآوری و پایداری تعهدات، تعادل برقرار کند، می‌تواند یکی از نمونه‌های موفق «مدل بیمه‌ای مستقل» در ایران باشد، مدلی که در آینده صنعت بیمه ایران نقشی مهم و راهبردی ایفا خواهد کرد.