پیش‌بینی خسارت، طراحی فرایند؛ نقشه دانش‌بنیان بیمه سامان

تیتر 20- صنعت بیمه در سال‌هایی که فناوری‌های تحول‌آفرین، مرزهای سنتی صنایع را درمی‌نوردند، به داده، الگوریتم و تجربه دیجیتال تبدیل شده است. در این میان، دستاورد ارزشمند شرکت بیمه سامان، یعنی کسب عنوان نخستین و تنها شرکت بیمه‌ای دانش‌بنیان، به مفهوم عبور از چارچوب‌های سنتی و ورود رسمی به این زیست‌بوم است. این پیشرفت، فراتر از یک انتخاب فناورانه، پاسخ راهبردی به ضرورت ساختاری در صنعت بیمه کشور است. 

ورود به باشگاه دانش‌بنیان‌ها برای شرکت‌های بیمه‌، که هنوز سهم بالایی از تعاملات آنها، فیزیکی، کاغذی و مبتنی بر برآوردهای انسانی است، رخداد فراگیر در اقتصاد ایران به شمار نمی‌رود. 

بر اساس داده‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور، حدود 10 هزار مورد است که باید به 30 هزار شرکت افزایش یابد. این آمار تا تیرماه سال گذشته، یعنی آغاز دولت چهاردهم به ۹۹۷۰ مورد رسید که بیانگر رشد ۵۰ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ است. از این میان، ۸۶۱ شرکت در زمره فناور، ۲۳۳۷ شرکت به‌عنوان نوآور و ۶۷۷۱ شرکت در قالب نوپای دانش‌بنیان تأیید شده‌اند. این رشد، هم نشانه‌ تمایل فزاینده بنگاه‌های اقتصادی برای ورود به زیست‌بوم نوآوری و هم گواه روشنی بر این است که دانش‌بنیان بودن، صرفاً مختص صنایع پیشرفته یا فناوری‌محور نیست.

دانش‌بنیان شدن، عبور از بیمه سنتی به محاسباتی
ورود بیمه سامان به فهرست گسترده شرکت‌های دانش‌بنیان، از یک منظر، گام مهمی برای متنوع‌سازی حوزه‌های فعالیت این شرکت‌هاست. اگرچه عمده شرکت‌های این اکوسیستم در حوزه‌های فناوری اطلاعات، دارو و تجهیزات پیشرفته، فعال‌ هستند، اما پیوستن یک نهاد بیمه‌ای به‌عنوان بازیگر حوزه خدمات مالی به جریان نوآوری، این پیام را به شرکت‌های بیمه‌ای مخابره می‌کند که زیست‌بوم دانش‌بنیان، تنها مختص صنایع تولیدی نیست و عرصه‌ وسیع برای بازآفرینی مدل‌های سنتی در سایر حوزه‌هاست.

بیمه‌ سنتی، همواره با تأخیر در ارزیابی خسارت، فرایندهای پیچیده صدور و ریسک‌های تخمینی مواجه است. آنچه دانش‌بنیان بودن برای بیمه سامان به همراه می‌آورد، عبور از ریسک‌های تجربی به سمت محاسبات الگوریتمی است. پیاده‌سازی الگوریتم‌های یادگیری ماشین در فرایندهای تشخیص تقلب یا تعیین نرخ ریسک، از یک‌سو خطای انسانی را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر، در فضای پر از داده‌های متغیر، بیمه را به سامانه زنده و انطباق‌پذیر مبدل می‌سازد.

این مدل، برخلاف رویه‌های سنتی، قادر است با تحلیل داده‌‌های سلامت افراد، رفتار مصرفی یا حتی الگوهای رانندگی، بیمه‌نامه‌های شخصی‌سازی‌شده عرضه کند. این سطح از هوشمندی، با دانش‌بنیان بودن و پیوند با مراکز تحقیقاتی، فراتر از اتکای صرف به سابقه یا تجربه عملیاتی، میسر می‌شود. 

هوش مصنوعی، بازیگر اصلی در تحول بیمه‌ای
با ورود فناوری‌های هوش مصنوعی، صنعت بیمه در جهان، در حال پوست‌اندازی است. چت‌بات‌هایی که پاسخگویی ۲۴ ساعته را ممکن می‌کنند، الگوریتم‌هایی که در چند ثانیه، اسناد خسارت را ارزیابی می‌کنند و APIهایی که خدمات بیمه‌ای را در بسترهای تجارت الکترونیک ادغام می‌کنند، دیگر تجملات فناورانه نیستند، بلکه ابزار بقا برای رقابت‌ محسوب می‌شوند. 

به‌عنوان نمونه، در آمریکا، شرکت بیمه Lemonade با استفاده از هوش مصنوعی، زمان پرداخت خسارت را به کمتر از ۳ ثانیه رسانده و با چت‌بات‌های هوشمند، بیش از 90 درصد درخواست‌های مشتریان را بدون دخالت انسانی پاسخ می‌دهد. 

در همین رابطه، سامانه بازدید آنلاین بیمه سامان نیز طی یکی‌دو سال اخیر، با کمک الگوریتم‌های بینایی ماشین، صحنه تصادف را در لحظه، تحلیل و گزارش خسارت را صادر می‌کند و سامانه ارزیابی خسارت بدنه نیز با تحلیل تصاویر ارسالی بیمه‌گزار، میزان آسیب را با دقت بالا تخمین می‌زند.

بیمه سامان با تمرکز بر توسعه این فناوری‌ها و حضور در فهرست شرکت‌های دانش‌بنیان، عملاً فضای مشارکت با استارتاپ‌های فین‌تک و اینشورتک را هموار کرده است. این همکاری‌ می‌تواند اکوسیستم بیمه را از سرویس‌های مقطعی به مستمر تبدیل کند. در این شرایط، بیمه صرفاً در زمان حادثه یا بیماری فعال نمی‌شود، بلکه در طول زندگی فرد، با تحلیل رفتار، پیشگیری و مشاوره، همراه اوست.

فراتر از امتیاز معافیت مالیاتی
گرچه شرکت‌های دانش‌بنیان، طبق قانون از امتیازاتی مانند معافیت‌های مالیاتی، تسهیلات بانکی و امکان حضور در پروژه‌های فناورانه برخوردارند، اما برای بیمه سامان، این امتیازات، مزایای کوتاه‌مدت هستند. مهم‌تر از آن، ورود به زیست‌بوم نوآوری کشور و دسترسی مستقیم به دانشجویان، پژوهشگران، نخبگان و زیرساخت‌های تحقیقاتی است.

شرکت‌های بیمه، غالباً به‌دلیل ماهیت سنتی و ساختار متمرکز، فاصله زیادی با پژوهش‌های دانشگاهی دارند، اما بیمه سامان، با ایجاد ارتباطات ساختاریافته با دانشگاه‌ها برای تحلیل ریسک، نقش این شرکت را از پرداخت‌کننده خسارت به توسعه‌دهنده امنیت مالی، بازتعریف کرده است.

بر همین اساس، کسب عنوان «دانش‌بنیان نوآور»، در ماه‌های اخیر، در تعامل نظام‌مند با نهادهای تخصصی زیست‌بوم نوآوری حاصل شده است. همکاری این شرکت با مرکز نوآوری و شتابدهی پلنت، از یک‌سو، بیانگر آگاهی نسبت به اهمیت مسیر استاندارد دانش‌بنیان شدن و از سوی دیگر، نشانه آن است که بیمه سامان، رویکرد شبکه‌ای به نوآوری در پیش گرفته است.

تحول با زیرساخت انسانی 
برخی گمان می‌کنند دیجیتالی شدن صرفاً با ساخت اپلیکیشن یا راه‌اندازی سامانه آنلاین محقق می‌شود، اما واقعیت این است که موفقیت در تحول دیجیتال، مستلزم تغییر ذهنیت درون‌سازمانی، تصمیم‌گیری داده‌محور و تربیت نیروی انسانی چندرشته‌ای است. بیمه سامان، با تمرکز بر تربیت نیروی انسانی آشنا با علوم داده، تحلیل ریسک، طراحی تجربه کاربری (UX) و توسعه سیستم‌های یادگیرنده، در جهت گسترش ظرفیت درونی گام برداشته است. در این مدل، شرکت، فقط مصرف‌کننده فناوری نیست، بلکه به تولیدکننده دانش و فناوری بدل می‌شود که لازمه حضور واقعی در اقتصاد دانش‌بنیان است.

از بیمه‌گری تا بازیگری در پلتفرم زندگی
آنچه بیمه سامان را از سایر شرکت‌ها متمایز کرده، نگاه راهبردی به بیمه، به‌مثابه «پلتفرم زندگی» است. در این مدل، خدمات بیمه‌ای در تعامل مستقیم با سلامت دیجیتال، خدمات بانکی، حمل‌ونقل هوشمند و سبک زندگی دیجیتال قرار می‌گیرد.

این پیوندهای فناورانه، از طریق قرارداد مشارکتی با استارتاپ‌ها و پلتفرم‌ها، عرضه خدمات بیمه‌ای آنی و سفارشی‌سازی‌شده با ساختار قیمت‌گذاری متغیر را فراهم می‌کند. این موضوع، عملاً انحصار شرکت‌های بزرگ را به چالش می‌کشد و میدان رقابت را به نفع نوآوری تغییر می‌دهد.

حرکت بیمه سامان به‌سوی دانش‌بنیان شدن، نگاه نوین به نقش شرکت‌های خدماتی در اقتصاد دانش‌بنیان است. در جهانی که تصمیمات اقتصادی با داده‌ها و الگوریتم‌ها هدایت می‌شوند، شرکت‌های متکی به مدل سنتی، از مدار رقابت حذف خواهند شد. بیمه سامان، با تبدیل شدن به نخستین بیمه‌گر دانش‌بنیان کشور، الگوی عملی برای سایر شرکت‌های خدماتی ارائه داده که در آن، نوآوری، در متن استراتژی و فناوری، پیشران رشد است. در این بستر، آینده بیمه، امن‌تر، هوشمندتر و انسانی‌تر خواهد بود.