هم‌افزایی دوطرفه بانک و بازار/ استقبال اصناف از تعامل سازنده بین بانک تجارت با اصناف

تیتر 20- تعامل سازنده بین شبکه بانکی با اصناف و بنگاه‌های خرد، هم موتور محرک رشد و هم شاخص بلوغ نظام مالی است. در این میان، بانک تجارت نشان داده اگر اصلاح فرایندها و دیجیتالی‌سازی خدمات، با شناخت درست از نیازهای واقعی اصناف همراه شود، دستیابی به تغییر بنیادین در الگوی تأمین مالی میسر است؛ رویکردی که مدیرعامل بانک تجارت نیز در همایش اخیر اصناف و کسب‌وکارهای کشور در مهرماه امسال بر آن تأکید کرده است.

بر اساس داده‌های رسمی منتشرشده، سهم بانک تجارت از تأمین مالی اصناف و اقتصاد خرد، از ۶ درصد در چهار سال قبل، به ۱۱.۵ درصد در سال جاری رسیده است. این جهش، فراتر از رشد کمی، به مفهوم تحول بنیادین در فلسفه خدمت‌رسانی بانک است و نشان می‌دهد اصناف از «حاشیه» نظام بانکی به «متن» تصمیمات استراتژیک بانک تجارت منتقل شده‌اند.

دگرگونی رابطه بانک و بازار
رشد تقریباً دو برابری سهم اصناف در تأمین مالی بانک تجارت را می‌توان نتیجه اعتمادسازی متقابل دانست. اصناف، که معمولاً نسبت به پیچیدگی‌های بانکی و هزینه‌های مبادله مالی حساس‌اند، در مواجهه با فرایندهای جدید بانک تجارت، نه‌تنها دچار انفعال نشدند بلکه خود را با بسترهای دیجیتال بانک تطبیق دادند. این انطباق رفتاری، نشان از تغییر نگرش در بدنه بازار دارد. این تغییر با اصلاحات در مدل‌های اعتبارسنجی، تسهیلات خرد و ارائه خدمات مبتنی بر داده در بانک تجارت، هماهنگ است.

در گذشته، بخش عمده تعامل اصناف با بانک‌ها، به دریافت تسهیلات سنتی یا خدمات پایه محدود می‌شد، اما اکنون بانک تجارت، با طراحی مسیر چندلایه برای اتصال کسب‌وکارهای خرد به خدمات دیجیتال، مرز بانک و شریک تجاری را کمرنگ کرده است. 

این رویکرد، مشابه تجربه موفق برخی بانک‌هاست که با ایجاد «پلتفرم‌ تعاملی» بین خرده‌فروشان و بانک، الگوی وفاداری مشتری را از سطح خدمات مالی صرف، به همکاری پایدار اقتصادی ارتقا داده‌اند. برای نمونه، بانک اسپانیایی BBVA با راه‌اندازی پلتفرم BBVA Net Cash، شبکه‌ای از کسب‌وکارها را به خدمات مالی و داده‌محور خود متصل کرده است.

نقشه راه تعامل بانک تجارت با اصناف
بانک تجارت طی دو سال اخیر، با اتخاذ رویکرد مرحله‌ای، نقشه راه خود را برای ارتباط مؤثرتر با اصناف، در سه محور اصلی متمرکز کرده است:
الف- اصلاح ساختار فرایندها: اکنون بیش از یک‌سوم خدمات بانک (35 درصد)، طبق فرایندهای جدید ارائه می‌شود. این فرایندها زمان و هزینه تعامل مشتری را کاهش می‌دهد و دسترسی به خدمات مالی را از حضوری به اکوسیستم دیجیتال منتقل می‌کند.

ب- افزایش ظرفیت جذب منابع از بازار خرد: رشد سهم تأمین مالی از ۶ به ۱۱.۵ درصد، بیانگر آن است که بانک، جریان نقدینگی اصناف را در مسیرهای مولد هدایت کرده است. به‌ عبارت دیگر، بانک تجارت، نه‌فقط از منظر تأمین مالی، بلکه به‌عنوان تسهیلگر چرخه نقدینگی اصناف عمل کرده است.

ج- یکپارچه‌سازی کانال‌های ارتباطی با کسب‌وکارها: ارتباط بانک تجارت با اصناف، به مراجعه به شعب، محدود نیست. استفاده از درگاه‌های دیجیتال، داشبوردهای تحلیلی برای پیگیری تراکنش‌ها و ابزارهای مالیاتی و نیز حسابداری آنلاین، موجب شده بانک به بخشی از زیست مالی روزمره کسب‌وکارها تبدیل شود.

اگرچه این مسیر، در ظاهر، یک تحول فناورانه است، اما در باطن، دگرگونی در فرهنگ بانک را نشان می‌دهد که از نگاه یکسویه، به درک دوسویه و تعاملی بین بانک و بازار رسیده است.

اصناف، شرکای تحول بانکی
نکته قابل‌توجه در این مسیر، نقش فعال اصناف در پذیرش تغییر است. برخلاف تصورات موجود درباره مقاومت سنتی بازار در برابر فناوری، تجربه بانک تجارت نشان می‌دهد کسبه، فروشندگان خرد و فعالان صنفی، با مشاهده مزیت واقعی در خدمات جدید، خود را به‌سرعت، با تغییرات وفق می‌دهند.

اصناف با ورود به بسترهای نوین بانک تجارت، نه‌تنها بهره‌وری مالی خود را افزایش داده‌اند، بلکه به‌نوعی به همکاران توسعه بانک تبدیل شده‌اند. پذیرش ابزارهای دیجیتال پرداخت، استفاده از خدمات اعتباری نوین و مشارکت در طرح‌های مشترک بانک، همگی نشانه‌های بلوغ مالی و آمادگی اصناف برای حضور در اقتصاد داده‌محور است.

طبق اظهارات مدیران بانک، این همراهی اصناف، موجب افزایش انگیزه و روحیه درونی در مجموعه بانک تجارت شده و چرخه‌ای از اعتماد و همکاری را شکل داده که تأثیرات آن در شاخص‌های مالی، قابل مشاهده است.

بانک تجارت با الهام از الگوهای بین‌المللی، با توجه به نیازهای بومی بازار ایران، به‌سمت ایجاد اکوسیستمی حرکت کرده که در آن، اصناف صرفاً «مشتری» نیستند، بلکه «شریک تحول» به شمار می‌آیند. این هم‌افزایی دوطرفه، چشم‌انداز تازه‌ای از بانکداری مبتنی بر تعامل و اعتماد را در کشور ترسیم می‌کند.

آینده تعامل بانک و اصناف
افزایش دو برابری سهم تأمین مالی اصناف، نشانه بازتعریف رابطه بانک با بدنه واقعی اقتصاد است. این میزان، به معنای توزیع هوشمند منابع، کاهش تمرکز بر بنگاه‌های بزرگ و تقویت ستون‌های اصلی بازار داخلی است. ادامه این روند، می‌تواند به نتایج راهبردی منجر شود. 

تعمیق اعتماد اصناف به نظام بانکی و افزایش استفاده از ابزارهای دیجیتال، گردش سریع‌تر نقدینگی در بازارهای خرد و تقویت شبکه پرداخت و در نهایت، توسعه پایدار خدمات مالی برای اقشار مولد و کارآفرین، سه دستاورد بانک تجارت در این عرصه است. 

به نظر می‌رسد بانک تجارت با تمرکز بر نوآوری و تجربه کاربری، در مسیر تبدیل ‌شدن به معدود بانک‌هایی است که اصناف، فراتر از نهاد مالی رسمی، آن را به‌مثابه شریک اقتصادی می‌بینند. این تعامل ساختاری دوسویه، بدین معناست که بانک و بازار، نه در مقابل هم، بلکه در کنار هم قرار دارند. این درک مشترک، مبنای رشد پایدار بانک تجارت و اصناف در سال‌های آینده خواهد بود.