رنگ نو بر زنجیره ارزش جهانی فولاد

تیتر20- در دهه‌های اخیر، ورق‌های فولادی رنگی (Pre-painted Steel Coils) به‌عنوان یکی از محصولات پیشرفته در زنجیره صنعت فولاد، نقشی کلیدی در رشد صنایع پایین‌دستی ایفا کرده‌اند. این نوع ورق‌ها پس از فرآیند گالوانیزه شدن، با لایه‌ای از رنگ مقاوم و یکنواخت پوشش داده می‌شوند تا در برابر خوردگی، رطوبت و فرسایش مقاوم باشند. در عین حال، ظاهر زیبا و قابلیت شکل‌دهی بالای آنها، موجب شده است تا به متریال اصلی ساخت بدنه لوازم خانگی مدرن، تجهیزات تهویه، سیستم‌های انرژی خورشیدی و صنایع ساختمانی سبک تبدیل شوند.

تجربه آسیایی در توسعه خطوط کلاف رنگی

در کشورهای صنعتی شرق آسیا مانند چین، کره جنوبی و ژاپن، راه‌اندازی خطوط عظیم کلاف رنگی در مجتمع‌های فولادی از دهه ۱۹۹۰ میلادی آغاز شد. این کشورها با توسعه فناوری‌های رنگ‌آمیزی پیوسته (Continuous Coating) و کنترل دقیق کیفیت سطح، توانستند بخش عمده‌ای از نیاز داخلی صنایع لوازم خانگی خود را از مسیر داخلی تأمین کنند و در ادامه، با صادرات ورق‌های رنگی به دیگر کشورها، به بازیگران اصلی بازار جهانی تبدیل شدند.
امروزه چین به‌تنهایی بیش از ۵ میلیون تن ورق رنگی در سال تولید می‌کند و حدود یک‌چهارم این میزان را به بازارهای خاورمیانه، آسیای مرکزی و آفریقا صادر می‌نماید.

نگاه اروپا به پایداری و فناوری سبز

در اروپا نیز شرکت‌هایی مانند ArcelorMittal، Tata Steel Europe و Voestalpine با تمرکز بر توسعه ورق‌های رنگی سازگار با محیط زیست، در راستای الزامات سبز اتحادیه اروپا گام برداشته‌اند. استفاده از پوشش‌های ضدخوردگی فاقد کروم، رنگ‌های بازیافتی و کاهش مصرف انرژی در خطوط پوشش‌دهی، بخشی از تلاش‌های این کشورها برای حفظ پایداری زیست‌محیطی و ارتقای رقابت‌پذیری جهانی است.

خاورمیانه و ظهور تولیدکنندگان منطقه‌ای

در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نیز روند مشابهی در حال شکل‌گیری است. کشورهایی چون ترکیه، ایران و عربستان سعودی با هدف تکمیل زنجیره ارزش فولاد و کاهش خام‌فروشی، سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در احداث خطوط تولید کلاف رنگی انجام داده‌اند.
در ایران، شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه اصفهان، ورق خودرو چهارمحال و بختیاری و فولاد هرمزگان با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین رنگ‌آمیزی کاتدیک و پوشش‌دهی پیوسته، توانسته‌اند بخشی از نیاز صنایع داخلی، به‌ویژه در حوزه لوازم خانگی، را به‌طور کامل از منابع داخلی تأمین کنند.

تأثیر خطوط کلاف رنگی بر صنعت لوازم خانگی

برای صنعت لوازم خانگی، این تحول به‌معنای تغییر در زنجیره تأمین و طراحی صنعتی است. تولیدکنندگان با دسترسی به ورق‌های رنگی باکیفیت داخلی یا منطقه‌ای، دیگر نیازی به واردات پرهزینه از بازارهای دور ندارند.
علاوه بر آن، با افزایش تنوع رنگ و ضخامت ورق‌ها، امکان طراحی محصولات متنوع‌تر و هم‌سو با سلیقه بازارهای صادراتی فراهم می‌شود.
از سوی دیگر، حذف مرحله رنگ‌آمیزی در خطوط مونتاژ لوازم خانگی، زمان تولید و هزینه نهایی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد؛ مزیتی که در رقابت شدید بازار جهانی، می‌تواند تعیین‌کننده باشد.

گذار از خام‌فروشی به تولید با ارزش افزوده بالا

افزون بر این، توسعه خطوط کلاف رنگی، کشورها را از صادرکننده مواد خام به تولیدکننده محصولات با ارزش افزوده بالا تبدیل می‌کند. این رویکرد نه‌تنها موجب رشد سودآوری صنایع فولادی می‌شود، بلکه زمینه اشتغال تخصصی در حوزه‌های مهندسی سطح، رنگ، کنترل کیفیت و فناوری پوشش‌دهی را گسترش می‌دهد.

نقش فولاد مبارکه در توسعه صنعت لوازم خانگی

فولاد مبارکه اصفهان، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده ورق فولادی کشور، نقشی تعیین‌کننده در رشد صنعت لوازم خانگی ایران دارد. این شرکت با تمرکز بر تولید محصولات ویژه‌ای همچون ورق‌های پوشش‌دار و رنگی، سهم عمده‌ای در تأمین مواد اولیه موردنیاز تولیدکنندگان داخلی ایفا می‌کند.
طرح‌های توسعه فولاد مبارکه نیز با همین هدف طراحی شده‌اند تا ضمن رفع نیاز وارداتی کشور، زمینه رشد صنایع پایین‌دست و تکمیل زنجیره ارزش را فراهم آورند.

سرمایه‌گذاری جدید برای تولید ورق‌های رنگی

در راستای این سیاست، فولاد مبارکه با سرمایه‌گذاری ۶۴ میلیون یورویی (معادل ۶۸ میلیون دلار) در حال احداث خط جدید تولید ورق‌های رنگی است.
این پروژه که قرار است تا سال ۱۴۰۶ به بهره‌برداری برسد، دارای ظرفیت اسمی ۱۲۰ هزار تن در سال بوده و به‌طور ویژه صنعت لوازم خانگی کشور را هدف قرار داده است.
هدف اصلی از اجرای این طرح، پاسخ‌گویی به کمبود عرضه در بازار داخلی است؛ چرا که بر اساس پیش‌بینی‌ها، تقاضای ورق رنگی تا سال ۱۴۰۴ به حدود ۱۶۷ هزار تن خواهد رسید.

فولاد مبارکه با این اقدام، در واقع از تولید فولاد کالایی به سمت محصولات با ارزش افزوده بالا حرکت کرده و با تغییر سنگر رقابتی خود از «قیمت» به «تمایز»، استراتژی جدیدی را در بازار داخلی و منطقه‌ای دنبال می‌کند.
نرخ بازده داخلی بیش از ۳۰ درصدی این پروژه، مؤید منطق اقتصادی و راهبردی این تصمیم است./ایراسین