جراحی صنعت بیمه در دولت چهاردهم: از قوانین تا مدیران

تیتر 20- همزمان با آغاز به کار دولت چهاردهم از هفتم مردادماه، دغدغه‌های متعدد فعالان صنعت بیمه، از مقررات ناکارآمد و سختگیرانه گرفته تا مدیریت سنتی و نگرش‌ پیرسالارانه همچنان مطرح است. از آنجا که تحولات فناورانه ایجاب می‌کند بیمه همانند سایر صنایع، خود را با شرایط جدید و دیدگاه‌های نوآورانه تطبیق دهد، اصلاح قوانین و توجه به تحول دیجیتال با حضور مدیران تحو‌ل‌آفرین در صنعت بیمه، از پیش‌نیازهای موفقیت این صنعت در دولت مسعود پزشکیان است.

خوان اول: قوانین بیمه
یکی از مهم‌ترین موانع رشد و توسعه صنعت بیمه در کشور ما، وجود قوانین و مقررات دست‌وپاگیر و بعضا متناقض است که مصوبه اخیر درباره پرداخت افت قیمت خودرو توسط شرکت‌های بیمه از نمونه‌های بارز آن محسوب می‌شود. این مصوبه که با هدف حمایت از مشتریان صادر شد، از یک‌سو بار مالی سنگین بر دوش شرکت‌های بیمه تحمیل می‌کند و از سوی دیگر، باعث افزایش هزینه‌‌های‌ بیمه‌نامه‌ خودرو می‌شود. اگرچه حمایت از بیمه‌گزاران ضروری است اما هرگونه سیاستگذاری بیمه‌ای باید واقعیات اقتصادی و شرایط صنعت را لحاظ کند وگرنه، به مشتریان آسیب می‌زند و در نهایت، به زیان آنها تمام می‌شود.

در حال حاضر، قوانین و مقررات بیمه‌ای در بسیاری از کشورها، به‌روزرسانی شده‌اند تا با سرعت بالای تغییرات دیجیتال همگام شوند و استفاده از فناوری‌های نوین را در صنعت بیمه تسهیل کنند. قانون حفاظت از داده‌های شخصی (GDPR) اروپا، شرکت‌های بیمه‌ را ملزم می‌کند تا در جمع‌آوری، پردازش و نگهداری داده‌های مشتریان احتیاط لازم را داشته باشند. همچنین با افزایش حملات سایبری، بسیاری از کشورها قوانینی برای بیمه سایبری وضع کرده‌اند و تعدادی از کشورها نیز به شرکت‌های بیمه‌ای اجازه می‌دهند تا محصولات خود را بر اساس رفتار مشتریان طراحی نمایند.

سنگاپور از پیشروترین کشورها در حوزه تنظیم‌گری فناوری‌های مالی است و قوانین روشنی برای استفاده از هوش مصنوعی در صنعت بیمه دارد. استرالیا نیز قوانینی برای بیمه سایبری وضع کرده تا شرکت‌های بیمه‌ای ملزم شوند در برابر حملات سایبری مشتریان را تحت پوشش قرار دهند. بریتانیا هم قوانینی برای بیمه‌های مبتنی بر رفتار مشتریان وضع کرده و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد محصولات بیمه‌ای را طبق داده‌های جمع‌آوری‌شده از دستگاه‌های هوشمند طراحی کنند.

خوان دوم: مدیران بیمه
فارغ از مباحث رگولاتوری و تنظیم‌گری، یکی دیگر از چالش‌هایی که پیشرفت صنعت بیمه را در ایران با کندی مواجه ساخته، عدم استفاده از مدیران توانمندی است که در عین جوان بودن، همگام با تحولات پرشتاب فناورانه و نوآورانه، مسیر ترقی در این حوزه را پیموده‌اند اما همچنان در چنگال اسارت تفکرات مدیران سنتی قرار دارند.

در این زمینه، اگرچه دولت چهاردهم، بر کاهش میانگین سنی مدیران ارشد مانند اعضای هیئت دولت و وزرا تاکید کرده اما انتصاب محمدرضا عارفِ 73 ساله، به عنوان معاون اول و محسن حاجی‌میرزاییِ 65 ساله به عنوان رئیس دفتر از سوی رئیس‌جمهوری، بار دیگر دغدغه سالمندسالاری را در دولت تقویت کرده است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، سن مقامات دولت یا مدیران ارشد سازمان‌های بزرگ، به حدود 40 تا 50 سال کاهش یافته و مقوله سنِ بیشتر، لزوما با تجربه بالاتر و تصمیم‌گیری بهتر مترادف نیست اما در ایران، همچنان تجربه با سن معنا می‌شود.

با این همه، اکنون تحول دیجیتال، به عنوان یکی از مهم‌ترین ترندهای دنیا، صنعت بیمه را تحت‌تاثیر قرار داده است. با گسترش فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک‌چین و...، بسیاری از فرایندهای سنتی بیمه در حال تغییر هستند و سازمان‌های تصمیم‌گیر و شرکت‌های بیمه‌ای موفق باید خود را با تحولات نوین، سازگار و از فرصت‌های جدید، بهره‌برداری کنند. افزایش سرعت و دقت فرایندهای بیمه‌ای، کاهش هزینه‌ها، بهبود تجربه مشتری و ارتقای رضایت‌مندی بیمه‌گزاران، از مزایای تحول دیجیتال صنعت بیمه است. 

تحقق این مزایا، علاوه بر قوانین‌به‌روز، نیازمند سرمایه‌گذاری‌ در حوزه فناوری و بهره‌مندی از پتانسیل متخصصان بیمه‌شناس و فناوری‌شناس است که اتفاقا عده زیادی از آنها، مدیران جوان شرکت‌های نوظهور یا استارتاپ‌های موفق هستند. در مقابل، حضور مدیران ارشد با رویکرد سنتی، در رأس سازمان‌های رگولاتوری یا سیاستگذاری حوزه بیمه‌، به ناکامی و سرخوردگی موسسات فعال بیمه‌ای در پاسخگویی به نیازهای مشتریان جدید خواهد انجامید. بنابراین نیاز به مدیران خلاق، نوآور و آگاه به دانش و قوانین روز، در نهادهای بالادستی بیمه‌، کاملا احساس می‌شود. 

تجربیات جهانی در عصر تحول دیجیتال
با ورود به عصر تحول دیجیتال و همگام با کاربرد فناوری‌های نوین در صنعت بیمه، مدیران ارشد نیز در سنین پایین‌تر انتخاب می‌شوند تا از ایده‌‌های نوین و چابکی آنها در اجرا استفاده شود. 

در آمریکا، بسیاری از استارتاپ‌های بیمه‌ای، توسط کارآفرینان جوان رهبری می‌شوند. آنها محصولات بیمه‌ای را با استفاده از هوش مصنوعی، بلاک‌چین و کلان‌داده ارائه می‌دهند و با تجربه کاربری بهتر، در حال جذب مشتری هستند. شرکت لموناد (Lemonade)، یک شرکت بیمه آمریکایی با تیم مدیریتی جوان است که از هوش مصنوعی برای ارائه خدمات بیمه کاملا آنلاین استفاده می‌کند و با تحلیل داده‌های بزرگ، محصولات بیمه‌ای را به صورت شخصی‌سازی‌شده ارائه می‌دهد. فرایند خرید بیمه در این شرکت، سریع و ساده است و مشتریان می‌توانند طی چند دقیقه، بیمه خود را خریداری کنند. 

در چین نیز شرکت‌های بیمه‌ بزرگ با سرمایه‌گذاری روی فناوری‌ها و جوانان به دنبال ایجاد اکوسیستم‌ دیجیتالی هستند. شرکت ژونگ‌آن (ZhongAn) متشکل از جوانان چینی، اولین شرکت بیمه‌ای مبتنی بر اینترنت در چین است. این شرکت محصولات متنوع مانند بیمه گوشی‌های هوشمند، بیمه سفر و بیمه سلامت را برای نسل جوان، ارائه و با همکاری شرکت‌های فناوری دیگر، محصولات بیمه‌ای مبتنی بر اینترنت اشیا را توسعه می‌دهد. در بسیاری از کشورهای اروپایی هم نهادهای بیمه‌ سنتی با همکاری استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری، از طریق داده‌های بزرگ، رفتار مشتریان را تحلیل می‌کنند و محصولات بیمه‌ای را متناسب با نیاز آنان ارائه می‌دهند. 

یافتن راه‌های جدید برای حل مشکلات بیمه‌ای با ایده‌های خلاقانه‌، استفاده از فناوری‌های نوین برای بهبود عملکرد، حساسیت بیشتر به مشتریان نسل جدید برای خدمات بهتر و سریع‌تر، چابکی و انعطاف‌پذیری برای تطابق با تغییرات بازار، از مهم‌ترین مزایای حضور مدیران جوان‌تر در رأس دستگاه‌های اجرایی مرتبط با صنعت بیمه است.

دولت چهاردهم برای تحقق چشم‌انداز صنعت بیمه به عنوان «صنعتی توانگر، هوشمند، مشتری‎مدار و کارآ»، با بهره‌مندی از تجربیات جهانی و توانمندی داخلی، نیازمند گذار از دو خوان دشوار مقررات ناکارآمد و مدیران ناکاربلد است تا با مدیریت شایسته نسل جدید و قوانین بازنگری‌شده به‌روز، قلب پردرد صنعت بیمه را در عصر تحول دبجیتال درمان کند. قاعدتا راهبرد فوق تخصص جراحی قلب در رأس‌ دولت، باید همین باشد!