روایت نوسازی ترازنامه در بانک گردشگری / از معماری جدید منابع تا شتاب در سود خالص

تیتر20 - سال ۱۴۰۴ برای بانک گردشگری، به‌عنوان یک بانک تخصصی در حوزه گردشگری و سرمایه‌گذاری سبز، سالی بود که اعداد خشک ترازنامه، جای خود را به روایتی زنده از دگرگونی دادند.

روایتی که از دل صورت‌های مالی ۶ و ۸ ماهه بیرون می‌آید و نشان می‌دهد: بانک، توانسته موتور درآمدزایی خود را بازطراحی کند و در عین تحمل هزینه‌های سنگین جذب منابع، سودآوری را به مسیر صعودی برگرداند.

بر این اساس، عملکرد ۶ و ۸ ماهه ۱۴۰۴ بانک گردشگری نشان می‌دهد که این بانک از فاز «بقا» عبور کرده و وارد دوره‌ای از رشد پرشتاب درآمدی، تعمیق منابع و بهبود سودآوری شده است؛ جهشی که می‌تواند به تثبیت جایگاه بانک در صنعت گردشگری و بانکداری تخصصی منجر شود.

جهش درآمدهای تسهیلاتی و کیفیت رشد

درآمد تسهیلات اعطایی در ۸ ماهه ۱۴۰۴ از حدود ۱۴٫۸ هزار میلیارد تومان به حدود ۳۱٫۵ هزار میلیارد تومان رسیده و رشدی در حدود ۱۱۳ درصد را ثبت کرده است؛ این جهش هم‌سو با رشد ۱۳۶ درصدی درآمد تسهیلات در صورت‌های ۶ ماهه، نشان‌دهنده بزرگ شدن واقعی پرتفوی درآمدزا و ارتقای توان بانک در تبدیل منابع به تسهیلات بهره‌ور است.

وقتی درآمد عملیاتی نیز در ۶ ماهه ۱۴۰۴ حدود ۱۱۸ درصد رشد کرده، می‌توان استنباط کرد که این افزایش تنها ناشی از رشد اسمی نرخ‌ها نیست، بلکه ترکیب دارایی‌ها به سمت تسهیلات و عملیات بانکی با بازده بالاتر حرکت کرده است.

برای بانکی که ماموریت آن تامین مالی زنجیره گردشگری، هتلداری و خدمات وابسته است، چنین رشدی به‌معنای فعال شدن دوباره تقاضا در این بخش‌ها و موفقیت در شناسایی و تامین مالی پروژه‌های بزرگ‌تر و سودآورتر است.

به بیان دیگر، جهش بیش از دو برابری درآمد تسهیلات، اگر با کنترل ریسک اعتباری همراه باشد، نشانه‌ای از تقویت نقش بانک گردشگری به‌عنوان بازیگر تخصصی در حوزه گردشگری و فراتر رفتن آن از یک بانک کوچک است.

تعمیق درآمدهای کارمزدی و حرکت به سمت بانکداری مدرن

درآمد کارمزدی بانک در ۸ ماهه ۱۴۰۴ از حدود ۱٫۷ هزار میلیارد تومان به حدود ۳ هزار میلیارد تومان رسیده و رشدی نزدیک به ۷۴ درصد را رقم زده است؛ این عدد در کنار رشد ۷۸ درصدی کارمزدها در دوره ۶ ماهه، علامت مهمی است مبنی بر اینکه وزن درآمدهای غیرمشاع در سبد درآمدی بانک در حال افزایش است.

چنین رشدی به طورمعمول حاصل توسعه خدمات دیجیتال، گسترش شبکه مشتریان شرکتی و خرد، و قیمت‌گذاری بهتر خدماتی مانند نقل‌وانتقال، ضمانت‌نامه، اعتبار اسنادی و درگاه‌های پرداخت است.

برای بانکی که استراتژی خود را بر بانکداری الکترونیک و دیجیتال متمرکز کرده، افزایش قابل توجه درآمد کارمزدی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در کانال‌های غیرحضوری، زیرساخت‌های فناوری و نوآوری محصولی در حال تبدیل شدن به جریان درآمدی پایدار است.

از منظر کیفی، هم‌جهتی رشد کارمزد با جهش درآمد عملیاتی به این معناست که بانک در حال فاصله گرفتن از مدل پرهزینه «بانک صرفا مبتنی بر سود سپرده و سود تسهیلات» و نزدیک شدن به الگوی بانکداری مدرن با اتکا به کارمزد و خدمات است.

رشد سپرده‌ها و تعمیق رابطه با مشتری

جمع سپرده‌گذاری‌ها در ۸ ماهه ۱۴۰۴ از حدود ۴۷ هزار میلیارد تومان به حدود ۷۳٫۷ هزار میلیارد تومان رسیده و رشدی در حدود ۵۷ درصد نشان می‌دهد؛ این نرخ رشد، اگرچه از رشد درآمد تسهیلات کندتر است، اما از منظر پایداری منابع بسیار معنادار است، زیرا بانک را در تجهیز منابع ریالی برای ادامه رشد پرتفوی تسهیلاتی در موقعیت قدرتمندتری قرار می‌دهد.

همزمان، سپرده‌های دیداری ارزی نزد بانک در همین دوره حدود ۵۷ درصد افزایش یافته و از حدود ۴۴٫۹ هزار میلیارد تومان به حدود ۷۰٫۵ هزار میلیارد تومان رسیده که نشان‌دهنده تقویت جایگاه بانک در بازار ارز، به‌ویژه در شبکه فعالان گردشگری و تجارت بین‌الملل است.

برای بانکی که ذاتا بر صنعت گردشگری و عملیات ارزی تکیه دارد، رشد متوازن سپرده‌های ریالی و ارزی به معنای تعمیق رابطه با مشتریان کلیدی و افزایش «چسبندگی» منابع است.

این سطح از رشد سپرده، به‌ویژه در سپرده‌های دیداری و ارزی، حاکی از آن است که بانک توانسته اعتماد گروهی از مشتریان را جلب و آن‌ها را از حالت مشتری تراکنشی به شریک مالی بلندمدت تبدیل کند؛ دستاوردی که در نهایت بستر لازم برای توسعه بیشتر درآمدهای کارمزدی و ارزی را نیز فراهم می‌کند.

چرخش معنادار سودآوری و بهبود بهره‌وری

سود خالص بانک در ۶ ماهه ۱۴۰۴ جهشی کم‌سابقه معادل ۱۲۷۸ درصد را تجربه کرده و از حدود ۷۹۲ میلیارد تومان به نزدیک ۱۰٫۹ هزار میلیارد تومان رسیده است؛ این جهش، در کنار رشد ۱۱۸ درصدی درآمد عملیاتی، نشان می‌دهد که بخش مهمی از افزایش سود ناشی از بهبود بهره‌وری عملیاتی و نه صرفا رشد اسمی ترازنامه است.

وقتی رشد سود خالص چندین برابر رشد درآمد عملیاتی است، می‌توان نتیجه گرفت که ساختار هزینه‌ای بانک، اعم از هزینه‌های اداری، مالی و کیفیت شناسایی ذخایر، نسبت به گذشته کاراتر شده و «اهرم عملیاتی» به نفع سهامداران عمل کرده است.

چنین چرخشی در سود خالص را می‌توان نشانه‌ای از آغاز مرحله اصلاح ترازنامه و بازمهندسی مدل کسب‌وکار دانست.

تداوم این روند، منوط به آن است که بانک جهش فعلی را مقطعی و متکی بر رویدادهای غیرتکرارشونده نگه ندارد، بلکه آن را به الگوی پایدار در مدیریت ریسک، قیمت‌گذاری تسهیلات و کنترل هزینه‌ها تبدیل کند.

هزینه سود سپرده و حاشیه سود

هزینه سود سپرده در ۸ ماهه ۱۴۰۴ از حدود ۲۷٫۶ هزار میلیارد تومان به حدود ۴۸٫۱ هزار میلیارد تومان رسیده و رشدی در حدود ۷۴ درصد داشته است؛ این رقم اگرچه در ظاهر نگران‌کننده به نظر می‌رسد، اما وقتی در کنار رشد ۵۷ درصدی سپرده‌ها تحلیل می‌شود، نشان می‌دهد که بانک برای جذب منابع بیشتر ناگزیر به پرداخت نرخ‌های بالاتر و مشارکت در رقابت فشرده بر سر سپرده‌ها بوده است.

نکته مثبت اینجاست که رشد ۷۴ درصدی هزینه سود سپرده هنوز پایین‌تر از رشد ۱۱۳ درصدی درآمد تسهیلات است، بنابراین حاشیه سود مشاع در سطح کلان نه‌تنها حفظ شده، بلکه بهبود نسبی نیز یافته است.

از منظر کیفی، ترکیب فعلی ارقام نشان می‌دهد مدیریت منابع و مصارف بانک توانسته رشد هزینه سود سپرده را با بزرگ‌کردن پرتفوی تسهیلاتی و جهش درآمدها نه‌تنها خنثی کند، بلکه آن را به موتور تقویت حاشیه سود تبدیل سازد.

در چنین وضعیتی، اگر روند مدیریت فعال نرخ‌ها و تخصیص تسهیلات ادامه یابد، حاشیه سود می‌تواند در دوره‌های بعدی نیز تقویت شود و بانک از فاز جبران هزینه پول به فاز بهره‌برداری حداکثری از آن وارد شود.

افق تثبیت دستاوردها و سبک‌تر شدن بهای منابع

چشم‌انداز پایدار برای بانک گردشگری در این است که هم‌زمان با حفظ آهنگ رشد سپرده‌ها، به‌تدریج سهم سپرده‌های جاری و کم‌هزینه، منابع ارزی دیداری و جریان‌های درآمد کارمزدی را پررنگ‌تر کند تا میانگین بهای تمام‌شده پول کاهش یابد.

با حرکت برنامه‌ریزی‌شده در این مسیر، اتکا به منابع گران‌قیمت کمتر شده و دستاوردهای پررنگ سال ۱۴۰۴ در سودآوری و رشد ترازنامه، به مبنایی ماندگار برای سال‌های بعد تبدیل خواهد شد.