دلار کف بازار چند تمام می ‌شود؟

تیتر20 - خیلی از آنها می‌پرسند دوباره در بازار ارز چه اتفاقی افتاده و بالاخره قیمت دلار چند است؟ بسیاری از آنها هم می‌پرسند تکلیف ارز مسافرتی چه شد؟ ... ماجرا از این قرار است که حالا دیگر تنها نرخ رسمی دلار ٤٢٠٠ تومان نیست و دلار با قیمت نزدیک به کف بازار هم به رسمیت شناخته شده است. این یعنی قرار است بخشی از کالاها با دلار ارزان‌تر نزدیک به ٤٢٠٠تومان وارد شوند و بخش دیگری از کالاها با دلاری که به قیمت کف بازار نزدیک است. دیروز قیمت دلار در این بازار ٧هزار و ٧٣٠ تومان تعیین شد. نرخی که از بازار غیررسمی خیلی فاصله نداشت و تقریبا پایاپای آن بود.

اما تکلیف صرافی‌ها چه می‌شود؟ آیا مردم می‌توانند همچون گذشته به صرافی بروند و دلار موردنیازشان را بخرند و ... پاسخ این سوالات را در ادامه گزارش می‌دهیم.

واقعیت این است که صرافی‌ها از ابتدا جایی نرفته بودند که برگردند! دولت به آنها اعلام کرده بود که دلار را با قیمت ٤٢٠٠تومان بفروشند که آنها زیر بار این موضوع نمی‌رفتند که دلارشان را با قیمتی کمتر از آن‌چه خریده اند بفروشند. آنها تا قبل از بخشنامه ارز تک نرخی دلار را ٤٦٠٠ تومان خریداری کرده بودند. ماجرای دوم این بود که بانک مرکزی برخلاف گذشته دیگر ارزی به صرافی ها نفروخت و در نتیجه کسب و کار صرافی‌ها تخته شد و بازار به حالت نیمه تعطیل درآمد.

اتفاقی که اکنون افتاده این است که دولت اجازه داده به جای بانک مرکزی، صرافی‌ها بخشی از دلار موردنیازشان را از صادرکنندگان خریداری کنند و آن را بفروشند. البته این دلار به صورت اسکناس نیست و صرافی‌ها تنها حواله ارزی می‌دهند. قیمت دلار در حواله ارزی صرافی‌ها می‌تواند به قیمت نزدیک به بازار غیررسمی باشد. یعنی صادرکنندگان می‌توانند قیمت دلارشان را خودشان تعیین کنند.

مردم عادی فعلا نمی‌توانند مشتری صرافی‌ها باشند. هرچند که سازمان توسعه تجارت و بانک مرکزی در بخشنامه خود  فروش ارز به واردکنندگان را مجاز اعلام کرده اما هنوز مشخص نیست که تکلیف متقاضیان عادی ارز چیست؟ و  بانک مرکزی همچنان در ابلاغیه های جدیدش اشاره‌ای به  دیگر خریداران دلار نداشته است. آن گونه که میثم رادپور کارشناس بازار ارز می‌گوید: به نظر می‌رسد که فروش ارز به غیر از واردکنندگان همچنان غیر قانونی است چرا که دولت تصمیم گرفته تنها اجازه دهد کالاهایی از ارز حاصل از صادرات استفاده کنند که در اولویت سوم کالایی قرار می‌گیرند.

اکنون اما بسیاری از صرافان بر این باورند که اگر اجازه داده شود معامله رسمی اسکناس نیز برای تامین نیازهای خرد و البته شناسنامه‌دار و تایید شده از سوی دولت اختصاص پیدا کند، بازار آزاد می‌تواند وضعیت بهتری را تجربه کرده و نرخ‌های دلالی  را در بازار بشکند. این در شرایطی است که اکنون بسیاری از مردم برای تامین نیازهای خرد خود، در تامین اسکناس ارز با مشکل مواجه هستند و مجبور به تهیه نیازهای خود از بازار دلالی و غیررسمی آن هم با قیمت‌های گزاف هستند که به طور قطع، سود آن از جیب مردم مستقیم به جیب دلالان می‌رود.

رادپور در این‌باره  می‌گوید: دولت می‌تواند با مکانیزم‌های شفاف و مشخص، علاوه بر اینکه سقف و سهمیه‌ای برای نیازهای عادی مردم قرار دهد، بازار را با نظارت بر کار صرافان مجاز تحت سلطه خود درآورد و از دست دلالان و سودجویان نجات دهد. موضوع این است که حتی اگر مردم قرار باشد ارز مورد نیاز خود را از بازار دلالی با قیمت‌های بالاتر از تامین نیازهای وارداتی کشور تامین کنند، به مراتب بهتر آن است که از کانال‌های رسمی، مجوزدار و قابل رصد از سوی دولت این کار را انجام دهند؛ آنجاست که دولت هم می‌تواند علاوه بر این‌که بر همه نیازهای رسمی کشور تسلط دارد، بازار دلالی و سودجویی را برچیند.

هرچند که صرافی‌ها دوباره به چرخه معاملات ارزی کشور بازگشتند، اما این‌بار خبری از تزریق  ارز از طرف بانک مرکزی نیست. به گفته فعالان بازار، در شیوه جدید، صرافی‌ها خود ارز مورد نیازشان را از بازار و صادرکنندگان خریداری و آن را به وارد‌کنندگان گروه‌ه کالایی ٣ عرضه می‌کنند. گروه کالایی ٣ در واقع همان واردکنندگان کالاهای لوکس هستند که دولت قبلا اعلام کرده بود به آنها دلار ٤٢٠٠ تومانی نمی‌دهد. در واقع دولت همچنان می‌خواهد دلار ارزان را به واردکنندگان کالاهای اساسی و ضروری‌تر بدهد و دلار با قیمت نزدیک به بازار آزاد به واردکنندگان کالاهای دیگر تعلق می‌گیرد.

آن‌چه در ابلاغیه متولی تجاری کشور خودنمایی می‌کند، اعلام نرخ توافقی برای خرید و فروش ارز است، اما این سوال پیش می‌آید که نرخ توافقی چه نرخی است؟ در حالی تصور عموم بر این است که منظور سازمان توسعه تجارت از به کار بردن این اصطلاح،  نرخی نزدیک به ارز مبادله‌ای است که رادپور، کارشناس بازار ارز می‌گوید: نرخ توافقی، نرخی نزدیک به قیمت کف بازار است و نمی‌توان انتظار داشت که خیلی از قیمت‌های بازار آزاد ارزان‌تر باشد.

دو روز پیش بود که خبر آغاز به کار بازار ثانویه ارز اعلام شد. اگرچه معاملات به‌صورت آزمایشی در بازار ثانویه صورت گرفت و در عمل، معامله‌ای به شکل رسمی آن‌گونه که انتظار می‌رفت انجام نشد، اما همین انتشار خبر باعث شد که قیمت در بازار غیر رسمی اندکی کاهش یابد و به کانال ۷۰۰۰ تومانی برگردد. دیروز هم دلار در بازار غیر رسمی ریزش قیمت را تجربه کرد تا از حدود ٨ هزار و ٣٠٠ تومان در اوایل هفته به ٧ هزار و ٧٣٠ تا ٧ هزار و ٧٥٠ تومان برسد. سکه هم تحت تاثیر این اتفاق از قیمت بالای سه میلیون تومان اوایل هفته به دو میلیون و ٧٠٠ هزار تومان رسید.

البته از روزهای قبل از راه‌اندازی بازار ثانویه و تنها با انتشار خبر مربوط به آن، قیمت رو به کاهش گذاشت و برخی دلالان نگران شدند که مبادا طعم تلخ کاهش سود ناشی از سوداگری خود را بچشند، بنابراین وارد بازار شدند و اندکی تزریق را بیشتر کردند.  اما در حالی دیروز هر دلار به قیمت ٧٨٠٠ تا ٧٩٠٠ در بازار آزاد عرضه می‌شد که برخی از فعالان بازار امیدوارند که قیمت ارز در روزهای آینده روند نزولی خود را   ادامه دهد.

کیوان کاشفی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران در این‌باره می‌گوید: پیش‌بینی‌ می‌شود بخشی از بازار فعلی ارز که به‌طور کاذبی در کوچه و بازار و خیابان‌ها در جریان است با کاهش تب و تاب مواجه شود و نرخ ارز که حباب دارد با ایجاد بازار ثانویه ارز کاهش یابد.

به گفته او ، بعد از کاهش و به ثبات رسیدن نرخ ارز باید مابه‌التفاوت تورم داخلی و خارجی در مواقع مشخص اضافه شود. با این شرایط می‌توان امیدوار بودکه ثبات نرخ ارز ادامه یابد.

مشتریان عادی صرافی‌ها یعنی کسانی که دستی بر آتش تجارت ندارند، بیشتر مصرف دلاری‌شان مربوط به سفرهای خارجی است. حالا آنها در همهمه اخبار تازه‌بازار ارز یک سوال اساسی دارند:   دلار مسافرتی چند؟ دولت اجازه داده است واردات کالاهای گروه سوم با دلاری انجام شود که قیمتش نزدیک به قیمت دلار در بساط دلال‌هاست. با این وجود، همچنان به سفرهای خارجی دلار نزدیک به ٤‌هزار و ٢٠٠ تومانی تعلق می‌گیرد. موضوعی که انتقاد بسیاری را برانگیخته است. آنها می‌گویند، سفر خارجی با دلار ارزان تنها یارانه‌ای است که به کشورهای خارجی تعلق می‌گیرد. شاید شما هم در این چند روز با گزارش‌هایی برخورد داشته باشید که نوشته‌اند چقدر یارانه مثلا به پاتایا و ترکیه داده شده است؟ با این دسته از انتقادها به نظر نمی‌رسد که دولت این سیاست را ادامه دهد.

حالا زمزمه حذف ارز مسافرتی هم مکرر به گوش می‌رسد. بسیاری از آژانس‌های مسافرتی در اخباری تأییدنشده به رسانه‌ها و مردم اعلام کرده‌اند که ارز مسافرتی تا پایان تیرماه بیشتر دوام ندارد، البته ولی‌اله سیف رئیس بانک مرکزی این موضوع را تکذیب کرده و گفته؛ هنوز تصمیم جدیدی برای ارز مسافرتی نگرفته‌اند اما با به رسمیت شناخته‌شدن قیمت دلار به نرخ بازار آزاد به نظر نمی‌رسد دولت این سیاست را ادامه دهد و احتمالا به ‌زودی تصمیم‌های جدیدی برای ارز مسافرتی می‌گیرد./شهروند