دلایل شکست سیاست انقباضی بانک مرکزی در حمایت از بورس

تیتر۲۰- اخیرا رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهور با بررسی شرایط کنونی بازار سهام، از 8 چالش عمده در بازار سرمایه رونمایی کرد.

در متن نامه ارسالی (که در تیرماه نوشته شده) از مهمترین چالش‌ها و عوامل ایجادکننده نگرانی‌های بازار سهام در محورهای هشت‌گانه شامل «روند افزایشی نرخ سود بانکی و تاثیر آن بر خروج نقدینگی از بازار»، «کاهش حاشیه سود شرکت‌های ناشی از افزایش نرخ خوراک و حامل‌های انرژی»، «قیمت‌گذاری دستوری محصولات صنایع از قبیل خودرو، شوینده، لاستیک و ...»، «انجام معاملات شرکت پالایش و پخش در بورس انرژی»، «نوسان در نرخ ارز و تاثیر آن در افزایش نااطمینانی‌های صنایع برای توسعه فعالیت»، «واگذاری سهام در شرکت‌های خودروسازی»، «اتخاذ تصمیمات برای شرکت‌های صادرات محور بدون درنظرگرفتن منافع کلان اقتصادی» و «قطعی برق در تابستان و گاز در زمستان و آثار منفی آن بر تولیدو بهای تمام شده» نام برده شده است.

در پایان این نامه 7 صفحه‌ای پیشنهادهایی برای مدیریت نااطمینانی‌ها در بازار سهام نیز در 6 محور با عنوان «تثبیت نرخ سود بین بانکی در کانال از پیش تعیین شده»، «حذف نرخ‌ هاب اروپایی از فرمول قیمت‌گذاری نرخ خوراک و سوخت گاز»، «حذف قیمت‌گذاری دستوری»، «شفاف شدن روابط مالی فیما بین دولت و بنگاه‌های اقتصادی»، «تعیین تکلیف واگذاری سهام خودروها» و «واریز مابقی تعهدات صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار» ارائه شده است.

خنثی‌سازی سیاست  ضدتورمی بانک مرکزی و عدم تغییر مسیر بازار سهام

مهمترین بند مکاتبه تیرماه  رئیس سازمان بورس با معاون اول رئیس جمهور موضوع کنترل نرخ سود بین بانکی بود. بر این اساس بانک مرکزی برای انصراف از سیاست انقباضی خود به منظور تحریک بازار سرمایه تحت فشار قرار گرفت.

البته با انتشار آمارهای مردادماه بانک مرکزی، می‌توان گفت بانک مرکزی تا حدودی سیاست‌های انقباضی خود را کنار گذاشته است.

این موضوع وقتی شفاف‌تر می‌شود که به روند تغییرات پایه پولی در ماه‌های اخیر نگاه دقیق و کارشناسی داشته باشیم. همانطور که در نمودار پایین مشاهده می‌کنید می‌توان گفت تقریبا در دوازده ماه گذشته تاکنون و با اهتمام و توجهی که بانک مرکزی به کنترل پایه پولی و کنترل نقدینگی داشته، رشد پایه پولی همواره نزولی بوده است، اما بعد از یک سال در مردادماه سال جاری رشد پایه پولی نسبت به گذشته دوباره به مدار صعود برگشته است.

به بیان دیگر می‌توان اینطور گفت که شاید مهمترین اقدام ریاست سازمان بورس، پیگیری‌های وی برای کاهش نرخ سود بین بانکی در تیر و مرداد امسال باشد، بعد از شروع یک روند صعودی از فروردین ماه امسال و رشد شاخص کل تا محدوده 1.6 میلیون واحدی روند نزولی 4 ماهه شاخص کل آغاز شده و هم اکنون (هفته اول مهر ماه ) شاخص کل در محدوده 1.330 هزار واحدی قرار گرفته است.

این در حالیست که بانک مرکزی تحت فشارهای وزارت اقتصاد سیاست انقباضی خود را کاهش داده و رشد پایه پولی در مردادماه به بالای 30 درصد افزایش یافته است.

لازم به ذکر است در حدود 12 ماه  منتهی به تیر ماه امسال، تحت تاثیر اقدامات کنترلی بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه، رشد پایه پولی از حدود 42 درصد به محدوده 24 درصد کاهش یافته بود.

با همه این اوصاف  روند نزولی شاخص کل و سهام شرکت‌های بزرگ تغییر خاصی نکرد و متاسفانه خط حمایتی 1.4 واحد نیز در اواسط شهریور ماه از دست رفت. این موضوع به لحاظ روانی فعالان بازار سهام را با ابهامات بسیار پیچیده رو به رو کرده و سازمان بورس نیز هم اکنون هیچ گونه توجیهی برای پاسخ به شرایط جدید بازار سهام ندارد.

با وجود کوتاه آمدن بانک مرکزی از سیاست‌های انقباضی خود همچنان شاهد تغییر روند خاصی در بازار سرمایه نبوده‌ایم./تسنیم