اثر آلودگی هوا بر سرطان و بیماریهای تنفسی

تیتر۲۰-  مهدی خاتونی، در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما، با تاکید بر اینکه کودکان، سالمندان و مادران باردار در خطر آسیب‌های بیشتری از آلودگی هوا قرار دارند، گفت: این روزها با افزایش میزان آلودگی هوا و تشدید بیماری‌های زمینه‌ای، تعداد بیماران مراجعه کننده به کلینیک‌های تخصصی تنفسی و بیمارستان‌ها افزایش یافته است.

وی در پاسخ به این سوال که در روزهای اخیر با افزایش میزان آلودگی هوا چه بیمارانی بیشتر تحت آسیب‌های جسمی قرار گرفته اند، افزود: بیماران مزمن تنفسی با بروز حملات تنگی نفس و عود بیماری زمینه‌ای، بیشتر به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، با توجه به وجود بیماری‌های ویروسی مانند کرونا و آنفلوانزا که وجود دارند، بروز آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا نیز، مزید بر علت شده است.

خاتونی در پاسخ به این سوال که آیا در روزهای آلودگی هوا، احتمال ابتلاء به بیماری‌های ویروسی بیشتر می‌شود، گفت: ماهیت بیماری‌های ویروسی به صورتی است که وقتی مستقیم با ذرات معلق در هوا و ویروس‌های در گردش جامعه مواجه می‌شود، ایجاد یک چرخه معیوب می‌کند و هر زمان که شاخص آلودگی هوا بالا می‌رود، شیوع بیماری‌های ویروسی نیز بیشتر می‌شود.

وی ادامه داد: اجزای اصلی آلودگی هوا، یک سری مواد، ریزگرد و گازهایی هستند مانند NO۲، SO۲، اوزون و یک سری اسیدها به شکل ذرات استنشاقی (آئروسل) مانند: اسید سولفوریک که، ذرات معلق در هوا هستند، که بعضی‌ها در سیستم مجاری فوقانی تنفسی رسوب می‌کنند و بعضی دیگر، از این مسیر عبور می‌کنند و به سیستم تحتانی تنفسی می رسند و بسته به اینکه کدام ناحیه از سیستم تنفسی را تحت تأثیر قرار دهند، علائم بالینی متفاوتی ایجاد خواهند کرد.

فوق تخصص بیماری‌های تنفسی ادامه داد: این مواد اسیدی و گازها، بیمار را دچار تحریک مجاری تنفسی، مانند: سرفه و تنگی نفس می‌کنند.

وی مژک‌ها را یک سد دفاعی در برابر این نوع آلودگی‌ها دانست و گفت: آلودگی‌ها، این مژک‌ها را از کار می‌اندازند، وقتی این سد دفاعی بدن که از مژک‌های بینی شروع می‌شوند و تا داخل ریه‌ها ادامه دارند، از کار بیافتند، کارآیی طبیعی خود را از دست می‌دهند و منجر به این می‌شوند، که این مواد مضر به راحتی وارد بدن شوند و فرد را دچار علائمی مانند: تنگی نفس، سرفه، خارش بدن، سوزش چشم و…، گردانند، که این علائم با تشدید بیماری زمینه‌ای فرد و با احتمال بستری در بیمارستان، همراه خواهد بود.

خاتونی در پاسخ به این سوال که ماسک‌ها تا چه اندازه ما را در برابر آلودگی هوا محافظت می‌کنند، گفت: ماسک ساده جراحی تا حدود ۴۰ الی ۵۰ درصد، قدرت فیلتر مواد آلوده را دارد و از ورود این مواد به بدن و سیستم تنفسی جلوگیری می‌کند. اگر بخواهیم از ورود درصد بیشتری از این مواد جلوگیری کنیم، باید از ماسک‌های N۹۵ وFFP۲ وFFP۳، که بر حسب تکنولوژی ساخت و نانو فیلترهای به کار رفته در آنها می‌توانند، تا ۹۰ درصد از ورود ذرات آلوده و ریزگردها به سیستم تنفسی جلوگیری کنند، استفاده کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که گروه‌های حساس چه کسانی هستند، گفت: کودکان، افراد سالمند و خانم‌های باردار و همچنین افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن و طولانی مدت، مانند: بیماری‌های مزمن تنفسی، قلبی، کبدی، کلیوی، بیماری‌هایی که سالیان سال فرد را درگیر کرده اند، جمعیتی هستند که در معرض آسیب بیشتر قرار دارند.

وی در پاسخ به این سوال که هنگام آلودگی هوا، آیا محیط‌های بسته امن هستند، افزود: با وجود تبادلات هوایی، محیط‌های بسته هم، کاملاً پاک و مصون نخواهند بود و ذرات ریز، از کوچک‌ترین منافذ وارد محیط‌های بسته می‌شوند، در این خصوص بحث غلظت مواد آلاینده در بدن و سیستم تنفسی مطرح است، به طوری که با قرار گرفتن در محیط باز، میزان ورود مواد آلاینده به بدن، طی فعالیت‌های عادی و ورزشی، متفاوت خواهد بود.
وی یادآور شد: مطمئناً غلظت آلودگی در منزل کمتر از محیط باز خواهد بود و آسیب کمتری به بدن وارد می‌شود.

خاتونی در پاسخ به این سوال که استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا، تا چه حد تبلیغاتی و تا چه حد علمی است، گفت: تصفیه کننده‌های خانگی، درصدی از آلاینده‌ها را فیلتر می‌کنند، اما بعضی از مواد آلاینده، قطره‌های ریزی دارند و از فیلتر این دستگاه‌ها خارج می‌شوند و وارد دستگاه تنفس افراد می‌شوند، وی افزود: این دیدگاه علمی نیست که با استفاده از دستگاه تصفیه هوا، از شر تمام ذرات آلاینده در امان خواهیم بود، البته استفاده از آنها کاملاً بی اثر نیست و درصدی از مواد آلاینده را جذب می‌کند و تا حدودی اثرات مفید دارد، اما به اندازه تبلیغاتی که برای آنها انجام می‌شود، کارساز نخواهد بود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ترکیب یا دارو یا ویتامین خاصی برای بهبود وضعیت در این شرایط وجود دارد، گفت: داروی خاصی برای رفع این معضل وجود ندارد، اما می‌توان با استفاده از مواد طبیعی که در تقویت سیستم ایمنی بدن موثرند، مانند سبزیجات و میوه تازه، لبنیات به خصوص لبنیات کم چرب و همچنین مصرف مایعات فراوان، تا حدودی سیستم ایمنی را تقویت کرد، وی افزود: کلسیم موجود در لبنیات، میزان جذب سرب ناشی از آلاینده‌های محیطی را کم می‌کند. دارو ها اغلب جنبه‌های تجارتی دارند و اساس علمی در مصرف آنها، وجود ندارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: طبق تحقیقاتی که در ایران و دیگر کشورها انجام شده است، به این نتیجه رسیده اند که سیگار و دخانیات و همچنین آلودگی‌های صنعتی و آلاینده‌های محیطی (استنشاق هوای آلوده و همچنین استنشاق گاز حاصل از سوخت‌های فسیلی، مانند سوخت فضولات خشک شده حیوانات در منازل روستایی، یا استفاده از تنورهای خانگی برای پخت و پز) به طور چشمگیری آمار سرطان‌ها به خصوص بدخیمی‌های تنفسی را افزایش داده است./مهر