تکمیل زنجیره‌های بانک پلتفرمی سینا/ سرزمین هوشمند عرصه‌ای برای خدمات نوین  

تیتر20 - بانکدارای پلتفرمی با سرعت شگفت آوری در حال تغییر شیوه مصرف خدماتی بانکی است. ارزیابی سایت هایی که به تحقیق در بازارها می پردازند، نشان می دهد که حجم بازار خدمات پلتفرمی رشد خیره کننده ای داشته است.

 ژورنال تحقیقات بازار اسکای کوئست، نشان می دهد که حجم بازار جهانی بانکداری پلتفرمی در سال 2021 به 20.9 میلیارد دلار می رسید. این رقم در سال 2022 به 25.18 میلیارد دلار رسید و در سال 2030 به 111.95 میلیارد دلار می رسد. در نتیجه این بازار از سال 2021 تا سال 2030 بیش از 4.4 برابر بزرگ تر می شود. 

در ایران هم شاهد افزایش انتقال برخی اجزای بانکداری خرد بر روی پلتفرم هایی تولیدکننده خدمات مالی هستیم. این در شرایطی است که بسیاری از بانک ها تنها آمادگی های ابتدایی را از خود برای انتقال خدمات به بسترهای پلتفرمی نشان داده اند. تنها برخی از بانک ها عملکرد بهتری داشته اند. یکی از معدود بانک هایی که تمرکز خود را بر روی بانکداری پلتفرمی گذاشته و برنامه های آینده خود را بر همین اساس، پیش می برد، سینا است.

نگاه بانک سینا به بستر پلتفرمی
بسیاری از بانک ها، علی رغم اینکه نرم افزارهای خود را در این بخش راه اندازی کرده اند اما هنوز برای بسیاری از خدمات پرتقاضا مانند توزیع تسهیلات در استان ها ضعیف عمل می کنند. این بانک ها بنیان خود را بر شعبه محوری گذاشته اند. در نتیجه، منابع را به شکل سخت افزاری هدایت و برنامه ریزی می کنند. با اینکه سینا افدام به افزایش شعب خود به 340 واحد کرده است اما هنوز میزان شعبات آن بسیار کمتر از بانک های مطرح کشور است. برخی از بانک ها بیش از 2 تا بیش از 3 هزار شعبه در کشور دارند. 

شعبه محوری، موجب می شود که منابع توسعه ای بانک ها، صرف هزینه های جاری شود اما سینا توانسته است که این وضعیت را کنترل کند و تمرکزش را بر روی منابع نرم بگذارد. به این منظور، راه اندازی «سرزمین هوشمند سینا» در دستور کار بانک قرار گرفت. بر همین اساس، تاکنون بانک داری شعبه محور در 4 بخش مختلف غیرمتمرکز شده است. در این راستا، پلتفرم اجتماعی «سیپات» راه اندازی شد تا پرداخت وام های حمایتی و اشتغال زا بدون مراجعه به شعب و یا با مراجعه به شعب سیار بانک سینا ممکن شود. 

خدمات سینا بانک 
همچنین توسعه نرم افزار «سینا بانک» دنبال شد تا خدمات پرتقاضا مانند افتتتاح حساب، صدور کارت امضای دیجیتال، صدور سفته دیجیتال، صندوق های خانگی، مدیریت ساختمان، قسط و اجاره خانه، مدیریت کیف پول اعتباری، پرداخت های روزانه و خدمات الکترونیک عمومی در یک محل متمرکز شود.

همچنین راه اندازی شعب سیار دارای کش لس برای پوشش خدمات کارت به کارت، پرداخت قبوض و خرید شارژ و خود پرداز به این زنجیره اضافه شد. سرزمین هوشمند به یک پلتفرم خرده فروشی دیجیتال هم نیاز داشت. این مسئولیت بر عهده «سیمارت» گذاشته شد.

حالا می توانید به اعتبار تسهیلات بانک سینا به یک بازار بزرگ خرده فروشی متصل شوید که بسیاری از تامین کنندگان کالاها و خدمات بر روی آن حضور دارند. در نتیجه خدمات هوشمند بانکی و مالی بر روی سرزمین هوشمند سینا توزیع شدند تا یکپارچگی افقی که اصلی اساسی در بانکداری پلتفرمی محسوب می شود، به دست آید. 

سهم بالای شعب در ایران 
این در شرایطی است که بانکداری شعبه محور، یکپارچه سازی منابع توسعه ای را تضعیف می سازد. ایران یکی از کشورهایی است که نسبت به جمعیت خود تعداد زیادی شعبه بانکی دارد. داده های بانک جهانی نشان می دهد که در ایران به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت، 31.1 شعبه بانک وجود دارد. این رقم در کانادا به 20.7 درصد، در آلمان به 9.4 درصد، در یونان به 16.89 درصد، در هند به 14.6 درصد، در مکزیک به 12 درصد، در پاکستان به 10.4 درصد، در عربستان به 7.4 درصد و در ترکیه به 15 درصد می رسد. 

بانک های ایرانی، در یک چنین شرایطی به سختی می توانند نیازهای مشتریان خود را با اصول بانکداری نوین که بر راه اندازی سوپرمارکت های مالی تاکید دارد، تطابق دهند. بانک هایی مانند سینا، راهبرد کلان سرزمین هوشمند را راه اندازی کرده اند و برخی دیگر از بانک ها می توانند با شناسایی نیازها، توسعه خود را مبتنی بر پلتفرم قرار دهند.

برای نمونه در قالب خدمات سیپات بانک سینا که توزیع تسهیلات را با جنبه اجتماعی را هدف گذاری کرده است، نمایندگان بنیاد علوی وابسته به بنیاد مستضعفان (مالک بانک سینا) در سطح استان ها متقاضیان راه اندازی کسب و کارهای خرد و  افراد نیازمند را شناسایی می کنند. سپس درخواست متقاضیان برای دریافت تسهیلات جمع آوری به بانک ارسال می شود. پس از این مرحله، در صورت تایید، متقاضی می تواند به صورت غیرحضوری درخواست خود را نهایی و تسهیلات را دریافت کنند.

نئوبانک آینده بانکداری 
از سویی، بانکداری پلتفرمی از طریق سینا بانک، این فرصت را در اختیار مشتری قرار می دهد که احراز هویت خود را برای ورود به سرزمین هوشمند با استفاده از هوش مصنوعی انجام دهد و در گام بعدی اپلیکیشن را به بانک جیببی خود تبدیل کند.

سینا بانک در همین حال، یک «وب اپلیکیشن» دارد که بدون نیاز به نصب برنامه موبایلی می توان با آن از خدمات استفاده کرد. در کل با وجود اینکه بانک دارای پلتفرمی در ایران نوپاست اما در آینده باید جای خود را به نئوبانک ها بدهد. نئوبانک به کل فاقد شعبه است.

در این زمان، چند نئوبانک به تعداد محدود در ایران وجود دارد اما آینده در اختیار این نوع از بانک ها است. عمده درآمد نئو بانک از محل کارمزد خدمات است. در نتیجه هزینه های این بانک ها به میزان بالایی کاهش می یابند و در عوض کارمزدها بر خدماتی چون دریافت سود روزانه، سرمایه گذاری، دریافت وام، خرید اعتباری و... حکمرانی می کنند.