جنبش چند سطحی بانک ملت برای حمایت از ایده‌های فناور/ بعد اجتماعی بانکداری در خدمت زیست بوم نوآوری

تیتر20 -  راه اندازی بانکداری دیجیتال در ایران با چالش همراه بود. استقبال از فناوری در بانک ها، حداقل در دهه 90 با ترس از آنچه «عواقب استقرار فناوری برای کارکنان بانک ها» و «بودجه ناکافی برای استقرار و پشتیبانی از سامانه های جدید» نامیده می شد، روبه رو شد. 

بر همین اساس، بانک ها اصراری بر اینکه از کُر بنکینگ (بانکداری متمرکز) به بانکداری دیجیتال برسند، نداشتند اما یکی از بانک ها کوشش خود را پای کار گذاشت و از سال 1396 واهمه عصر دیجیتالی را کنار گذاشت و نواندیش شد؛ بله، صحبت از بانک ملت است. عصر دیجیتالی، برای ملت از 1396 شتاب گرفت و تا پیش از شروع 1400 به نقشه راه (رود مَپ) تحول دیجیتال تبدیل شد. 

قرار شد که تا پایان 1398 سند تحول دیجیتال نهایی شود. بانک ملت، سنگ ها را از پیش پای خود برداشت و به کُر بنکینگ راضی نشد؛ تحولی که این بانک را پیشتاز بلامنازع بانکداری دیجیتال در ایران، تبدیل کرد.

اما اساس کار چه بود که تحولات بعدی را رقم زد؟  این بانک در دی ان ایِ سند تحول دیجیتال خود، عناصر کلیدی را مبنا قرار داد: فرهنگ سازی و آموزش، زیرساخت ، امنیت، تجربه مشتری و کاربردها. 

منظومه محصولات نوین بانک ملت 
مدارهای حول هسته اصلی خدمات دیجیتال ملت، منظومه محصولات این بانک را نشان می دهند. مگابانک، در نزدیک ترین مدار به هسته قرار گرفته است. بر روی مدار دوم، بانک داری اینترنتی مستقر شده است. در سومین مدار، بانک داری ویدئویی نشسته است. در چهارمین مدار، فرابانک ملت را داریم و در مدارپنجم همراه بانک جلوه گر شده است. معرفی محصولات کلیدی این منظومه، به بهره مندی از شناخت بهتر از آنها کمک می کند. 

ریال دیجیتال بانک ملت 
برخی محصولات بر روی این مدارها تعبیه می شوند؛ مانند ریال دیجیتال که طرح استقرار آن در اسفند 1402 به بانک مرکزی ارائه شد؛ البته این استقرار در جزیره کیش انجام شد. از خرداد ماه سال جاری هم به فاز عملیاتی رسید. به این منظور، نرم افزار «سکه» راه اندازی شد. اما به صرف راه اندازی نرم افزار کیف پول، مبادله با ریال دیجیتال بی معنا بود. به همین دلیل، ملت به سراغ نوسازی و به روز رسانی نرم افزار پایانه های فروش در جزیره کیش رفت. تا سوم خرداد ماه سال جاری،  ۸۱۵ پایانه فروش قدیمی نوسازی و نرم‌ افزار ۱۴۸۲ پایانه فروش در کیش به روزرسانی شد. هدف این بود که کیف پول های دارای ریال دیجیتال با پایانه های جدید، امکان ارتباط و تعامل داشته باشند. اینگونه ریال دیجیتال برای خرید و مبادله و نه نگهداری در کیف پول، کاربرد یافت. 

مگابانک، بانک داری ویدئویی و فرابانک 
عصر دیجیتالی نیاز به شبکه های مالی دارد که بنیانشان در بانک داری اجتماعی گذاشته شده باشد؛ به این معنا که کسب و کارها و فین تک ها به بانکداری پلتفرمی متصل می شوند تا بازار بزرگ مشتریان بانک ملت، به کسب و کارها متصل شوند و اقتصاد شبکه ای شکل گیرد. مگابانک ملت مسئول اصلی اجرای ایده کسب و کار بانک ملت است. مگابانک البته یک شبکه اجتماعی بانکی هم هست؛ اما چطور؟ 

مگابانک ملت، امکان ارتباطات ویدئویی را فراهم می سازد. این امکان، مبنای بانک داری ویدئویی است. مشتریان ارزنده بانک ملت می توانند، احراز هویت لازم برای دریافت خدمات را به صورت غیرحضوری و از طریق مگابانک انجام دهند. 

بانک ویدئویی ملت امکان ارتباط مشتری با کارمند بانک را فراهم می سازد، تا احراز هویت مشتری در سریعترین زمان ممکن انجام شود. سایر کارهای بانکی هم می توانند به همین طریق انجام شوند. ملت، اولین بانک کشور است که این خدمت را ارائه کرده است.

 
البته مگابانک ملت، امکانات دیگری هم دارد؛ از جمله ارسال پول به مخاطبین ذخیره شده بر روی سیم کارت مشتری، بدون نیاز به درج شماره کارت، خرید از شرکای تجاری (فین تک ها و... )، چت بات هوش مصنوعی، شخصی سازی امکانات، نوبت دهی آنلاین، افتتاح حساب و دنگی (مدیریت پرداخت های گروهی).  فرابانک ملت اما برخلاف مگابانک که بانکدارِ مبتنی بر شبکه های اجتماعی است، بر روی بازار تسهیلات متمرکز شده است. برای دریافت تسهیلات بدون ضامن و با ضامن، تسهیلات قرض الحسنه ازدواج، تسهیلات فرزندآوری و... باید به فرابانک رجوع کرد. 

هوش مصنوعی، فین تک و صندوق نوآوری شکوفایی
بانک ملت تنها به فکر طراحی محصول بر اساس الگوهای سازمانی نیست و جنبشی را برای حمایت از ایده ها در حوزه فناوری های دجییتال و هوش مصنوعی در راهبرد کسب و کار خود راه اندازی کرده است. اقدامات این بانک، در زمینه حمایت ها را می توان در دو سطح کلی دسته بندی کرد: سطح نهادی و سطح مالی. در سطح نهادی، ملت، «موسسه هوش‌مصنوعی و علوم شناختی» را با همکاری دانشگاه تهران، راه اندازی کرده است. 

فعالیت های تحقیق و توسعه و نمونه سازی در این موسسه انجام می گیرد تا محصولات نوین طراحی شوند؛ از جمله طراحی چت بات‌های مرکز تماس بانک ملت و تشخیص تخلف در بانک. وجه حمایتی این مرکز، به کارگیری متخصصان دانشگاهی و حل نیازهای تکنولوژی است. 

در سطح مالی هم یک صندوق جسورانه (ریسک گریز) در «هلدینگ فناوری اطلاعات» بانک ملت راه اندازی شده است. با سرمایه اولیه 500 میلیارد تومانی، استارت‌آپ های فعال در زمینه های فین تک، هوش مصنوعی، بلاکچین و واقعیت مجازی، به این صندوق متصل شده اند. محصولات این صندوق در اختیار مشتریان بانک ملت قرار می گیرند.

 
بانک ملت حالا تنها یک بانک برای تزریق مستقیم منابع مالی به شکل جزیره ای و بی هدف نیست. ملت با صندوق نوآوری و شکوفایی وارد یک همکاری راهبردی شده است؛ با این هدف که شرکت های دانش بنیان هدف دریافت تسهیلات قرار گیرند. هدف از همکاری بانک ملت با صندوق، کمک به توسعه زیست بوم نوآوری کشور است. این حمایت، بنابرعلاقه ملت در زمینه شیوه های تامین انجام می شود؛ از جمله تامین مالی دست جمعی و اوراق صکوک.