ساخت کرم مرطوب‌کننده با عصاره جلبک دریایی در ایران

تیتر20- امروزه جلبک‌های دریایی به دلیل داشتن ترکیبات زیست‌فعال مانند آنتی‌اکسیدان‌ها، پلی‌ساکاریدها، ویتامین‌ها و مواد مغذی، در صنایع مختلفی از جمله صنایع دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ترکیبات طبیعی می‌توانند نقش مهمی در حفظ رطوبت پوست، جلوگیری از پیری زودرس و بهبود سلامت عمومی آن داشته باشند. در اروپا، بسیاری از برندهای معتبر آرایشی از عصاره‌های جلبک در تولید محصولات مراقبت از پوست و مو استفاده می‌کنند. در حالی که برخی از شرکت‌های بزرگ فقط از مقدار محدودی از این ترکیبات بهره می‌برند، برخی دیگر کاملاً بر پایه ترکیبات طبیعی جلبکی فعالیت می‌کنند. با توجه به روند رو به رشد تمایل مصرف‌کنندگان به محصولات طبیعی و دوستدار محیط زیست، محققان در حال بررسی ظرفیت‌های جلبک‌های دریایی برای تولید محصولات مراقبتی جدید هستند.

در ایران، سواحل خلیج فارس و دریای عمان دارای تنوع زیادی از جلبک‌های قهوه‌ای مانند جلبک سارگاسوم تنریموم هستند که پتانسیل بالایی برای استفاده در صنایع مختلف دارند. با این حال، تاکنون تحقیقات کمتری در زمینه استخراج مواد زیست‌فعال از این جلبک‌ها و کاربرد آن‌ها در حوزه آرایشی و بهداشتی انجام شده است. این در حالی است که بسیاری از ترکیبات موجود در جلبک‌ها می‌توانند جایگزین مناسبی برای برخی مواد شیمیایی مورد استفاده در محصولات مراقبت از پوست باشند. از همین رو، پژوهشگران تلاش کرده‌اند با بهره‌گیری از این منابع طبیعی، یک کرم مرطوب‌کننده مؤثر و پایدار را تولید کنند.

معظمه کردجزی، پژوهشگر گروه فرآوری محصولات شیلاتی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، به همراه همکارانش از دانشگاه‌های مختلف کشور، مطالعه‌ای را در این زمینه انجام داده است.

آن‌ها با استفاده از عصاره آبی جلبک سارگاسوم تنریموم، یک کرم مرطوب‌کننده تولید کرده‌اند که از خواص مفیدی برای پوست برخوردار است. این تحقیق با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تهران و دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار انجام شده است.

در این پژوهش، ابتدا جلبک‌های مورد نظر از سواحل دریای عمان و خلیج فارس جمع‌آوری شدند. سپس پس از شست‌وشوی اولیه، به دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان منتقل شدند. در آزمایشگاه، عصاره‌گیری از جلبک‌ها انجام شد و در مرحله بعد، در مرکز آموزش و پژوهش بیماری‌های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران، این عصاره در فرمولاسیون یک کرم مرطوب‌کننده با غلظت ۱ درصد مورد استفاده قرار گرفت. برای بررسی اثربخشی و پایداری کرم، آزمایش‌های مختلفی بر روی آن انجام شد که شامل تست‌های میکروبی، بررسی تغییرات رنگ، بو، pH و همچنین آزمایش‌های آماری با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی بود.

نتایج این پژوهش نشان دادند که کرم تولید شده در مدت شش ماه، بدون تغییر در رنگ، بو و بافت، پایدار می ماند. همچنین در این دوره، هیچ گونه آلودگی میکروبی در محصول مشاهده نشد که نشان‌دهنده سلامت و کیفیت بالای آن است. از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی، این کرم در دماهای مختلف نیز پایداری خود را حفظ کرد و فرمولاسیون آن دچار جداشدگی فاز نشد.

علاوه بر این، بررسی‌های انجام شده نشان دادند که کرم تولید شده می‌تواند به‌طور مؤثری رطوبت پوست را حفظ کند و از خشکی و آسیب‌های محیطی جلوگیری نماید. این محصول همچنین می‌تواند به دلیل ترکیبات طبیعی خود، جایگزین برخی مواد شیمیایی مورد استفاده در کرم‌های تجاری شود.

یکی از نکات مهم این پژوهش، بررسی ماندگاری کرم بود. طبق استانداردهای بین‌المللی، این کرم می‌تواند تا یک سال در دمای معمولی اتاق ماندگاری داشته باشد. همچنین، آزمایش‌های مشابه روی برخی جلبک‌های دیگر نشان داده که ترکیبات آن‌ها می‌توانند از پیری پوست جلوگیری کرده و خاصیت ضدباکتریایی نیز داشته باشند. این مسئله نشان می‌دهد که جلبک‌های دریایی پتانسیل بالایی برای استفاده در محصولات مراقبت از پوست دارند و می‌توان از آن‌ها به عنوان جایگزین مناسبی برای برخی ترکیبات مصنوعی استفاده کرد.

این پژوهش در فصلنامه «پوست و زیبایی» منتشر شده است. این نشریه به مرکز آموزش و پژوهش بیماری‌های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران وابسته است و مقالات علمی مرتبط با حوزه پوست و زیبایی را منتشر می‌کند./ایسنا